Thiền là sống với tâm trong sáng, rộng lớn, bén nhạy, an vui thoải mái,
tích cực
trong đời sống hàng ngày hay là sống với Chân tâm, Phật tánh. Khi sống
với tâm Chân như, thì chúng ta vượt qua sự thấy biết sai lầm giới hạn
trong sinh, già, đau ,chết cùng với khổ đau và tiêu diệt khổ đau. Sống
với tâm như thế là sống với thời gian vô cùng vô tận và không gian bao
la rộng lớn vô biên hay nói khác hơn sống thiền là sống với tâm hồn rộng
mở ôm lấy, dung nạp được tất cả mọi thứ tốt, xấu, nhơ, sạch, khen chê …
Cũng giống như
Biển chứa đựng được tất cả mà không hề có sự phân biệt, lựa chọn nào,
bởi vì Biển sẳn sàng trải rộng tâm hồn mình để đón nhận con người đến
với biển mỗi khi cần giải quyết hay trút bỏ những nỗi khổ niền đau cho
biển, và biển trở thành người bạn thân thiết gần gũi với con người. Cũng
vậy trong mỗi chúng ta đều có biển Tâm, nó cũng thênh thang và bao dung
được tất cả thế giới và con người vượt không gian và thời gian. Để có
biển tâm rộng mở và đem lại niền vui hạnh phúc cho cuộc đời cho con
người cần phải thực tập Thiền. Nhờ vào phương pháp thực tập thiền quán
trong tĩnh lặng và trong hoạt động đời sống hằng ngày để chuyển hoá tâm,
từ một tâm hồn nhỏ hẹp, ích kỷ, hơn thua, phải trái, đúng sai… trở
thành tâm hồn bao dung độ lượng, tha thứ, thương yêu, cảm thông, giúp đở…
làm thăng hoa cuộc sống cho mình và lợi ích cho đời, cho nên có thể nói
Thiền là phương pháp giúp con người mở rộng cách cửa tâm của mình để
nhìn vào bản chất cuộc đời và để thương yêu cuộc đời sống an vui và sống
tích cực trong cuộc đời.
Cảnh sinh hoạt thực tập thiền – dành cho giới trẻ
BẢN CHẤT MỞ TÂM
– MỞ ĐỜI
1.
Thế nào là Mở Tâm?
Rất
nhiều quan điểm để hiểu khái niệm mở tâm, nhưng dưới góc độ nghiên cứu
của Thiền thì khái niệm này được hiểu là một trạng thái tâm thanh tịnh
vắng lặng, an vui, không còn bị chi phối bởi ý thức phân biệt nhị
nguyên. Từ tâm an nhiên đó mà phát khởi lòng Từ Bi, vị tha, thương yêu
hết thảy mọi chúng sanh, hoặc có thể bao dung tha thứ được những chúng
sanh khó có thể bao dung tha thứ.
Mở
tâm là cách thức chuyển hoá tâm hồn trở nên thánh thiện và dần dần hoàn
hảo như đức tính của bậc thánh nhân hay nói khác hơn trở thành Người
Giác Ngộ. Khi tâm hồn rộng mở thì mới có khả năng tiếp nhận người khác
hoặc làm nhiều điều có ích cho cuộc đời. Nếu một tâm hồn bị đóng kín,
đóng băng, chấp thủ, phiền não… thì không thể nào đem lại niềm vui tiếng
cười dâng tặng cho đời , mà ngược lại, chẳng những chính bản thân người
đóng kín tâm hồn lại rất khổ đau mà còn ảnh hưởng lây lan sang mọi
người xung quanh và kết quả là không ai muốn thân thiện với mình nữa.
2.
Thế nào là Mở
Đời.
Mở đời theo quan
điểm thiền Phát Triển Phật Giáo Đại Thừa đó là hạnh nguyện Bồ tát dấn
thân đi vào cuộc đời làm lợi ích cho cuộc đời và tha nhân bằng nhiều
phương tiện như thuyết pháp, giảng kinh hướng dẫn con người sống hướng
thượng, hoàn hảo về nhân cách làm người, hoặc xa hơn nữa là đạt được sự
giác ngộ thoát khỏi sanh tử luân hồi.
Hoặc có thể hiểu
mở đời theo quan điểm thiền Nguyên Thuỷ là làm cho cuộc đời này bình an
hơn, cân bằng trạng thái cảm xúc, tình cảm của con người theo cách thức
thực hành chánh niệm tỉnh giác trong đời sống hành ngày. Sở dĩ cuộc đời
này nhiều đau khổ, nhiều sự tranh chấp… là do con người không biết tự
kiếm chế bản năng hiếu thắng xuất phát từ dục vọng của bản thân.
3.
Mối quan hệ Mở Tâm – Mở Đời
Trong cuộc sống
có rất nhiều mối quan hệ, nhiều sự tương tác lẫn nhau. Cho nên khi tâm
hồn chúng ta tràn đầy an vui hạnh phúc, tâm hồn khoáng đạt không dính
mắc thì cuộc đời cũng sẽ mĩm cười với chúng ta, sẽ mở rộng vòng tay đón
chào chúng ta dưới hình thức chi phối của tương quan nhân qủa. Một người
sống với tâm hoan hỷ sẽ làm việc tích cực phục vụ cho cuộc đời nhiều hơn
những người sống trong trạng thái tâm phiền não, dính mắc… Cho nên khi
tầm hồn mở rộng không chấp trước (mở tâm) thì kéo theo hệ quả tích cực
trong cuộc sống, thích làm những điều thiện, vun bồi phước đức, là người
sống có ích, có ý nghĩa trong cuộc đời. Ngược lại khi con người sống cảm
thấy ý có nghĩa, thì tác động đến tâm làm cho tâm trở nên an tịnh và
hạnh phúc hơn … cứ như vậy mà từng bước thăng hoa tâm hồn cao thượng hơn
, rộng lớn hơn cho đến khi nào không còn ranh giới giữa ta và người,
giữa tâm và đời, thì lúc đó Mở Tâm – Mở Đời trở thành một, mở tâm cũng
tức là mở đời, mở đời chính là mở tâm, nói khác hơn tâm và đời đã trở
thành cái tất cả trùm khắp vũ trụ, ï và lúc đó tâm và đời không còn gì
để mở nữa.
Quan hệ mở tâm
–mở đời có mối quan hệ biện chứng. Mở tâm làm nhân duyên điều kiện cho
việc mở đời phát triển và khi cuộc đời được lợi ích từ việc mở tâm thì
ảnh hưởng tác động trở lại tâm rộng lớn hơn theo tiến trình phát triển
theo hình xoắn óc đi lên mãi.
LỢI ÍCH CỦA VIỆC
MỞ TÂM – MỞ ĐỜI.
1.
Đem lại niền vui trong cuộc sống cho mình và cho người ở hiện tại và
tương lai.
2.
Con người dể gần gủi, thân mến với nhau hơn, hiểu và chia sẽ cảm thông
với nhau trong cuộc sống.
3.
Là
chổ nương tựa cho những người lầm lỗi vì chúng ta biết thương yêu và tha
thứ.
4.
Con người sống tích cực và sống có ý nghĩa.
5.
Góp phần mang lại sự bình an cho thế giới.
6.
Đạt được sự giác ngộ, sự an tịnh của tâm hồn.
MỞ TÂM – MỞ
ĐỜI TRONG ĐỜI SỐNG
1.
Đối với bản thân.
Thường xuyên
phản quan xét lỗi lầm, buông bỏ những dính mắc chấp trước, buông xả
những tâm vọng niệm, không chạy theo những tạp niệm lăng xăng để mỗi
ngày tâm hồn được thăng hoa, được chuyển hoá từ tâm hẹp hòi nhỏ nhoi trở
thành tâm hồn thảnh thơi nhẹ nhàng như mây như gió rộng thênh thang cùng
khắp, sẳn sàng bao dung được tất cả. Nếu không thường xuyên tu tập hạnh
buông xả hay mở tâm thì khi có sự việc xảy ra khó mà thực hiện được sự
tĩnh tại, có thể là sự tranh chấp, phiền não … theo sự hướng dẫn của bản
năng.
2.
Đối với mọi người
Quán chiếu về
Bốn Vô Lượng Tâm (Từ- Bi-Hỷ-Xả) để từ đó dần dần mở rộng tâm hồn đón
nhận mọi điều xảy ra thuận cũng như nghịch trên cuộc đời để bước vào
cuộc đời một cách tự tại. Ví dụ có người ganh tỵ với mình thì quán chiếu
nhân quả và xem đó là chuyện bình thường xảy ra trong cuộc sống không có
gì làm mình phải bận tâm, lo lắng cả. Bởi vì tâm hồn mình đã mở rộng đủ
lớn để cho những điều đó bay vào như là hạt cát thì không thể nào làm
tâm ta mất đi sự an nhiên tự tại vốn có của nó. Cho nên không cần phải
thay đổi hoàn cảnh, môi trường mà chúng ta cần chuyển hoá tâm thật rộng
lớn thì không có gì làm chướng ngại trên con đường đi của mình. Chỉ khi
nào tâm chúng ta đóng lại, thì sẽ có cơ hội xuất hiện khổ đau.
Giá
trị của việc mở tâm đem lại kết quả tốt đẹp cho việc mở đời và việc mở
đời (giúp
ích cho xã hội) làm cho con người hạnh phúc an vui hơn, sống tích cực
hơn trong cuộc đời.
Tâm là vô hình
nhưng rất là quan trọng trong đời sống, nó là trung tâm điều khiển mọi
vi hành hành động con người. Chúng ta biết rằng nghiệp cũng do tâm tạo
mà đạt được sự giải thoát sanh tử cũng do tâm. Vấn đề là chúng ta phải
khéo biết cách dụng tâm, phải mở tâm- mở đời đề hướng tâm về con đường
cao thượng của sự an lạc tĩnh tại./.
Mùa
Thu, 2005
http://www.buddhismtoday.com/viet/thien/motammodoi.htm