- Đường lên Núi
Linh
- Vĩnh Hảo
Cách thị trấn năm
dặm về hướng tây là một cánh rừng rậm bọc quanh một ngọn núi cao ngất.
Ngọn núi sừng sững trấn ngự một phương trời như một vị thần cô độc
xa lánh trần gian. Dù rằng từ thị trấn đến chân núi chẳng xa là bao,
dân trong thị trấn ít khi nào léo hánh đến vùng núi. Họ chỉ nhìn thấy
ngọn núi từ xa và mỗi khi nhìn thấy thì trong lòng mỗi người như chỗi
dậy một niềm kính tín thiêng liêng.
Không biết từ đời
nào, người ta truyền miệng nhau hoặc dạy cho nhau về những linh nghiệm
cuœa ngọn núi, khiến cho từ thế hệ này đến thế hệ kia, đều nhìn ngọn
núi với cánh rừng bao quanh ấy như là một vùng thánh địa. Muốn cầu
nguyện việc gì, người ta không cần phaœi đến tận vùng thánh địa, cứ
việc đứng trong nhà, thắp nhang hướng về núi ấy, van vái. Điều cầu
nguyện cuœa mỗi người có được đáp ứng hay không thì chẳng biết; chỉ
biết xưa nay người ta cứ gọi núi đó là núi Linh, có người còn kiêng gọi
chữ "núi", chỉ dám gọi là "ông": Ông Linh. Chưa bao giờ
người ta thấy được một Ông Linh toàn vẹn. Suốt ngày đêm mây trắng
và sương mù giăng kín hết nưœa phần trên cuœa núi, chỉ để lại phần
chân núi xanh thẫm. Nưœa phần chìm trong mây khói kia là caœ một kho tàng
cuœa linh thoại.
Một trong những
linh thoại được truyền cho nhau đã trơœ thành như một sự thật, đó
là trên đỉnh núi có một hang động rất lớn. Từ Phật Tổ Thích Ca, Nhị
Tổ Ma Ha Ca Diếp, cho đến các vị Thánh tăng nhiều đời, ơœ khắp nơi,
đều tập trung trong hang động đó. Mỗi ngày đức Phật đều thăng tòa
thuyết pháp y như lúc còn tại thế. Linh thoại ấy từ nhiều đời, đã
khiến cho nhiều người trong thị trấn không ngăn được hiếu kỳ, hoặc
không kềm được nỗi khát vọng giaœi thoát giác ngộ, đã tìm cách băng
rừng rồi leo lên ngọn núi ấy. Chẳng biết họ có gặp Phật gặp Tổ
hay không. Chỉ thấy có nhiều người đi mà ít có người quay trơœ lại.
Thaœng hoặc có người từ núi Linh quay trơœ về, người ta xúm xít hoœi
han thì chỉ được nghe một câu ngắn gọn: "Đâu có đường lên,"
hoặc "chỉ thấy một nhà sư lúc ẩn lúc hiện," hoặc "chỉ
thấy mây giăng mù mịt". Những câu traœ lời đại loại như thế chỉ
làm tăng thêm niềm tin về những linh thoại mà thôi. Cuối cùng, núi Linh vẫn
là núi Linh, chẳng bao giờ và chẳng ai khám phá thêm được gì khác ngoài
những chi tiết huyền hoặc tô vẽ thêm cho một kho tàng bí nhiệm vốn vượt
khoœi tầm nhận thức và kinh nghiệm sống cuœa con người trần tục.
Cho đến khi có hai
nhà sư treœ từ thị trấn lên núi Linh học đạo trơœ về, bức màn huyền
bí cuœa hang động Phật Tổ cũng chưa được vén lên. Nài nỉ cách mấy
người ta cũng không cạy miệng được hai nhà sư treœ này. Chỉ nghe họ
tiết lộ duy nhất một điều là sư phụ cuœa họ hiện đang ơœ trên núi
ấy. Hoœi sư phụ ấy có phaœi là Phật, là Tổ không, thì được đáp rằng:
"Là sư phụ, là một lão tăng, thế thôi."
Hai vị sư treœ này
chia nhau đi khắp thị trấn để hành đạo. Trông họ có veœ như đang nỗ
lực thực hiện việc truyền bá chánh pháp cho kịp một thời điểm nào
đó, và có lẽ họ sẽ trơœ lại núi Linh với thành tích hành đạo cuœa
họ tại thị trấn này.
*
Vị lão tăng có bộ
râu bạc phơ dài đến ngực nhưng da mặt ông không nhăn lắm. Đôi mắt
ông sáng và trông rất nhân hậu dưới đôi mày cũng dài và bạc theo màu
râu tóc. Khi hai nhà sư treœ mới từ thị trấn đến núi Linh bái thỉnh
lão tăng làm thầy để cầu học đạo, họ đã được lão tăng tiết lộ
cho biết rằng lão tăng chỉ là "người giữ cưœa". Người đệ
tưœ lớn tuổi, được coi là sư huynh và được lão tăng đặt cho đạo
hiệu là Tuệ Trí, nhíu mày hoœi:
"Bạch thầy,
xin hoœi thầy giữ cưœa gì ạ?"
Vị thầy cười nhẹ
nói:
"Cưœa Không."
"À, à... cưœa
Không. Nhưng... cưœa Không thì đâu cần gì phaœi giữ, bạch thầy? và cái
cưœa Không sẽ dẫn đến đâu? có phaœi là..."
"Dĩ nhiên là
nó dẫn đến nơi ấy," vị thầy khoát một cử chỉ mơ hồ hướng về
đỉnh núi, "nhưng không phaœi ai muốn vào cũng được. Ta giữ cưœa là
giữ theo nghĩa đó, nghĩa là ta có bí quyết, có chìa khóa cho những ai hội
đuœ điều kiện vượt qua cái cưœa Không này."
Tuệ Trí nhìn ra
ngoài cưœa sổ, đaœo mắt một vòng chung quanh thaœo am, qua con suối nhoœ
chaœy róc rách và những taœng đá lớn phía sau, dừng lại nơi mấy cây
tùng cổ thụ đứng thẳng như những người lính gác im lặng và tận tụy
dưới nắng sương...
"Cánh cưœa ấy
ơœ đâu vậy, bạch thầy? Có phaœi chỗ mấy cây tùng..."
"Cưœa ấy không
có cánh. Và nó bắt đầu ngay từ bước chân cuœa con chứ chẳng ơœ đâu
xa. Có điều, không phaœi bước chân nào cũng cất lên được một cách
hài hòa và khế hợp với chiều kích cuœa cánh cưœa ấy."
"Vậy nhiệm vụ
giữ cưœa cuœa thầy tức là hướng dẫn hành giaœ phương cách bước vào
cái cưœa không cánh ấy?"
"Phaœi," vị
thầy ôn tồn đáp.
"Bằng cách nào
và bao lâu chúng con mới có thể bước vào cưœa ấy?" Tuệ Trí nóng
naœy hoœi.
"Không có gì
phaœi gấp gáp như vậy. Cứ ơœ đây, ta sống sao các con sống vậy, rồi
một lúc nào đó, ta sẽ chỉ đường cho các con, hoặc có thể các con sẽ
tự thấy con đường và cánh cưœa đó mà đi vào. À, này Tuệ Đức, con có
điều gì nghi ngờ không, nãy giờ ta không nghe con lên tiếng?"
Tuệ Đức, vị sư
đệ trầm lặng, mặt mày không được sáng láng thông minh như Tuệ Trí nhưng
phong cách thì chuẩn mực, nghiêm túc, và nét mặt thì nhân hậu, thiết
tha, biểu lộ sự chân thành trọn vẹn hướng đến mục tiêu giaœi thoát.
Nghe thầy hoœi, Tuệ Đức cung kính thưa:
"Bạch thầy
không ạ."
"Tốt. Thôi,
chúng ta cùng đi dạo để các con quen với caœnh mới này."
*
Traœi ba năm không rời
khoœi núi, cùng ơœ tu trong mái thaœo am dưới sự dẫn dắt cuœa vị thầy
già ấy, một hôm, Tuệ Trí và Tuệ Đức được thầy gọi đến dạy:
"Ta nghĩ đã đến
lúc để các con đem những kiến văn và sơœ học cuœa mình ra mà truyền rộng
cho nhiều người khác cùng được lợi ích. Vì vậy, hôm nay, hai con hãy
lên đường, xuống núi hành đạo."
Tuệ Trí ngạc
nhiên hoœi:
"Bạch thầy, thế
còn... cách vào cái cưœa Không? Chừng nào thầy mới dạy cho?"
"Các con cứ xuống
núi hành đạo. Khi nào caœm thấy là mình đã tạo nên được công đức gì
đáng kể, đáng gọi là thành tựu, thì quay trơœ về đây. Các con tươœng
rằng một người không có chút công đức hay thành quaœ nào hết mà có thể
qua được cánh cưœa ấy sao?"
Tuệ Trí xìu mặt,
suy nghĩ: "Tu học ba năm cực nhọc ơœ đây rồi mà vẫn chưa đuœ công
đức! Biết bao năm nữa mới gọi là đuœ đây?"
Vị thầy ruốt
chòm râu bạc, đứng dậy, bước đến bên cưœa sổ, nhìn ra ngoài. Một
lúc lâu, ông quay lại nói:
"Nhưng trước
khi các con rời núi, ta muốn nghe các con trình bày vài nét về sự hiểu đạo
cuœa các con; bằng vào phương châm nào mà các con dấn thân vào trần gian
để hành đạo; bằng vào phương tiện thiện xaœo nào mà các con có thể
tự kiểm thúc được thân tâm mình giữa cõi đời phiền lụy. Tuệ Đức,
con nói trước đi."
Tuệ Đức liền quỳ
xuống chắp tay cung kính thưa:
"Quy y Phật,
Pháp, Tăng; hành động, lời nói và ý nghĩ luôn luôn qui thuận và phù hợp
với Phật, Pháp, Tăng."
Vị thầy hoœi tiếp:
"Còn gì nữa không?"
"Thưa, chỉ có
vậy," Tuệ Đức nhoœ giọng thưa.
Sư huynh Tuệ Trí
nghe vậy thì bật cười lên một tràng, thương hại thay cho người sư đệ
cục mịch quê mùa, ba năm học tập kinh điển ơœ đây chưa ra khoœi bước
đầu học Phật. Vị thầy cũng nơœ một nụ cười, tuœm tỉm quay trơœ lại
ngồi xuống bồ-đoàn, hoœi Tuệ Trí:
"Đừng cười
sư đệ con căn tính trì độn. Biết gì thì nói nấy, có sao đâu. Thế
còn con, con xuống núi với tâm nguyện và hành xưœ nào đây, nói ta nghe
và để sư đệ con có cơ hội học hoœi thêm luôn thể?"
Tuệ Trí đang đứng,
xoay một vòng, bước ra cưœa, ngưœa mặt lên trời, vừa đi vừa nói:
"Nhìn mây bay,
thấy tóc xanh thuơœ xưa còn tung xõa
Nghe chim hót, tin tiếng lòng năm cũ
mãi âm vang."
Nói rồi Tuệ Trí
đi thẳng xuống núi. Vị thầy ngồi im, gật gù baœo Tuệ Đức:
"Hai đứa con mỗi
đứa có một căn tính và sơœ đắc khác nhau. Đều tốt caœ. Khi đã nói
là phương tiện thiện xaœo thì không có vấn đề cao thấp. Khác nhau chăng
là chỗ diệu dụng, ý ta muốn nói cái dụng quaœ, cuœa mỗi phương tiện
mà thôi. Con chuẩn bị gói ghém hành lý chi đó rồi lên đường. Mong rằng
chuyến đi cuœa các con không làm ta thất vọng. Ta chờ đợi các con đó."
Tuệ Đức lạy thầy
ba lạy rồi lui ra.
*
Nơi thị trấn, Tuệ
Trí và Tuệ Đức chia nhau hai ngaœ, du hành khắp nơi để truyền bá chánh
pháp. Mỗi người có một lối giaœng dạy riêng về Phật Pháp, về Thiền
đạo, nhưng caœ hai đều thành công, thu phục được nhiều đệ tưœ, tạo
được nhiều uy tín và tiếng vang trong khắp thị trấn ấy, rồi lan dần
đến các thị trấn lân cận.
Nhưng tiếng tăm lẫy
lừng, nổi bật nhất, vẫn là từ Tuệ Trí, vị sư huynh cao ráo, trắng
treœo, điển trai, nói năng hoạt bát và lôi cuốn, học rộng biết nhiều,
lại có caœ tài làm thơ viết văn rất tuyệt, chinh phục hầu hết giới
trí thức trong nước. Nhờ những thuận lợi về thể chất lẫn kiến thức
và tài năng đó mà Tuệ Trí thành công rất nhanh, tự mình tạo nên một
tông phái Phật giáo rất mạnh và có aœnh hươœng trong caœ nước. Giáo
lý nền taœng cuœa tông phái Tuệ Trí xem ra thì không có gì mới meœ, vẫn
là dựa vào kinh điển Phật để xiển dương; nhưng nhờ kiến văn quaœng
bác và khaœ năng xét đoán thời cuộc rất nhạy bén, Tuệ Trí biết nhắm
đến hoàn caœnh và nhu cầu tâm lý cuœa con người thời đại, nhờ vậy mà
mơœ ra những sinh hoạt có veœ mới meœ, tiến bộ; lôi kéo được nhiều
người trí thức từ thôn quê đến thành thị, ùn ùn qui tụ học hoœi.
Nhiều người boœ caœ saœn nghiệp để dâng cúng cho Tuệ Trí. Nhiều chùa
chiền, thiền thất, đại tùng lâm ơœ khắp nơi cũng được xây dựng để
dâng trọn vẹn cho Tuệ Trí tùy nghi sưœ dụng. Đồ chúng tìm học Tuệ
Trí càng lúc càng đông. Dần dần, nhu cầu tu học theo tông phái Tuệ Trí
trơœ nên một phong trào quần chúng không phân biệt trí thức hay dân giaœ
cùng đinh thất học. Nhưng một khi đã trơœ thành phong trào rồi thì mặt
phẩm chất không còn là điều hệ trọng nữa; chỉ còn sức lớn mạnh
không gì ngăn nổi cuœa phần số lượng. (Thực ra, không phaœi là do những
người ít học tham dự vào phong trào đã làm giaœm đi phần phẩm chất
cuœa tông phái Tuệ Trí-tu học đạo giác ngộ đâu có căn cứ vào chuyện
học thức hay thất học!-mà chính sức lớn mạnh quá nhanh cuœa phong trào
đã như dòng độc dược giết chết từ trứng nước cái khát vọng hướng
đến giaœi thoát giác ngộ-vốn là điều đòi hoœi nhiều kinh nghiệm tu chứng
tâm linh hơn là sinh hoạt và nghi thức kiểu cách rườm rà, rình rang, học
đòi, bắt chước, truyền đạt mau chóng từ người này đến người kia-và
thay vào đó chỉ là khát vọng được gần gũi tông chuœ Tuệ Trí, được
tông chuœ đặt cho một cái đạo danh và được gắn cho cái huy hiệu
riêng cuœa tông phái nơi vai phaœi, để hãnh diện rằng mình là đệ tưœ
thuộc dòng Tuệ Trí).
Say mê trong hào
quang danh vọng cuœa một tông chuœ sáng chói đó, Tuệ Trí quên bẵng chuyện
quay về núi Linh với sư phụ để được vào cánh cưœa Không. Thỉnh thoaœng,
Tuệ Trí có nghe các đệ tưœ báo cáo cho biết về tình hình sinh hoạt cuœa
sư đệ Tuệ Đức tại một vài nơi heœo lánh nào đó trong nước. Nghe nhắc
Tuệ Đức thì Tuệ Trí nhớ đến núi Linh, nhưng rồi chỉ khoaœnh khắc
sau đó là chìm ngập vào những công việc khẩn thiết mà các tu viện do
mình trực tiếp đaœm nhận đòi hoœi, hoặc phaœi chú tâm nghiên cứu những
dự án phát triển tông phái do các môn đồ đề xuất... Bao nhiêu việc
phaœi làm, phaœi để tâm đến, chiếm hết caœ thời giờ tu tập cuœa Tuệ
Trí đến độ mỗi lúc Tuệ Trí đăng đàn thuyết pháp hay hướng dẫn các
khóa lễ, các khóa thiền tọa đại chúng, chàng cũng chỉ có mặt như một
cái xác không hồn để làm và nói những điều đã quen và thuộc lòng,
còn tâm trí thì lúc nào cũng bận bịu với các chương trình, các lễ hội
sắp tới...
Một hôm, Tuệ Đức
trên đường hoằng hóa ghé ngang tu viện cuœa Tuệ Trí, bèn nẩy ý muốn
vào thăm sư huynh, đồng thời muốn trao đổi với sư huynh chút kinh nghiệm
tu học và hành đạo.
"Ô, Tuệ Đức
đó haœ? Vào đi," Tuệ Trí đưa tay ngoắc sư đệ vào, "mấy năm rồi,
sư đệ cũng chẳng thay đổi gì hết, nhìn là nhận ra ngay. Này, các con
pha trà mời sư chú đi."
Tuệ Đức nhìn vào
căn buồng phía sau phương trượng, thấy một nhóm người lăng xăng, xì
xào, lấp ló, chỉ troœ mình; chàng e dè theo sự ra dấu cuœa sư huynh, ngồi
xuống ơœ một cái trường kyœ chạm trổ xa cừ bóng lộn.
"Sư huynh bây giờ
thấy khác nhiều, nếu gặp ngoài đường e rằng đệ nhận không ra,"
Tuệ Đức nói.
"Khác dữ vậy
sao? Ha ha. Chắc ta ốm và xanh đi nhiều phaœi không? Ừ, thì công việc nhiều
quá khiến ta như vậy."
"Không, huynh đâu
có ốm xanh. Mập trắng ra thì có. Phát tướng đấy. Trông sư huynh bây giờ
đường bệ hơn xưa nhiều. Sư huynh có nhớ năm xưa cùng đệ đi tham vấn
nhiều nơi, cuối cùng là đến núi Linh... lúc đó sư huynh rõ đúng là một
tăng lữ khổ hạnh..."
"Thôi đừng nhắc
chuyện cũ nữa. À này, sư đệ tìm ta có việc gì không? Có cần giúp đỡ
gì không thì cứ nói thật. Có cần tu bổ hay xây chùa, đúc tượng, in thỉnh
kinh sách gì thì cứ nói, ta sẵn sàng chu cấp tất caœ những gì đệ cần."
"Không, cám ơn
huynh. Đệ đâu có chùa chiền gì đâu mà tu bổ. Chỉ nhân chuyến du hóa
vùng này, ghé thăm sư huynh thôi."
"Không có chùa?
Nói giỡn sao? Thế... lâu nay đệ trú ơœ đâu?"
"Dạ thì nơi nào
cần thì đệ đến. Thường thường là ơœ các chùa ơœ vùng quê heœo lánh,
nơi mà Phật Pháp suy yếu hoặc chưa được phát triển."
"À, ra thế. Thaœo
nào trông đệ hãy còn dáng veœ lam lũ, khổ nhọc như năm xưa. Trà có rồi
haœ, được rồi, chế ra tách dâng sư chú đi."
Có khoaœng sáu nữ
đệ tưœ cuœa Tuệ Trí, xếp hàng hai bước ra, người dâng khay trà, người
bưng khay tách, người dâng bánh, người dâng quaœ, hai người cầm quạt đứng
hầu hai thầy. Tuệ Đức caœm nghe có gió mát phía sau lưng, quay lại thấy
một nữ nhân đang quạt cho mình thì giật thót người đứng dậy, khoát
tay:
"Mô Phật, tôi
không dám, xin miễn cho."
Tuệ Trí cười
khan:
"Thôi, sư chú các con không quen
gió lạnh, vào trong đi."
Caœ bọn nữ nhân
kéo nhau vào phía trong. Tuệ Đức hãy còn đoœ mặt, lúng túng chẳng biết
làm gì. Tuệ Trí nói tiếp:
"Ta cũng định
một ngày nào đó trơœ lên núi Linh. Có lẽ là cuối năm này. Đệ nghĩ
sao? Chúng ta cùng đi chứ haœ?"
"Vâng, đệ muốn
theo sau huynh, đâu dám vô phép lên núi trước. Nhưng cuối năm nay thì hơi
sớm đối với đệ. Có lẽ phaœi cuối năm tới."
"Sao vậy? Đệ
không lập chùa mà, có bận bịu gì đâu?"
"Bận bịu thì
không rồi, nhưng... đệ caœm thấy là mấy năm nay chưa làm được gì đáng
kể, tự nghĩ là chưa đuœ công đức để trơœ lại trình sư phụ."
"À, ra thế. Vậy
là từ đây đến cuối năm sau đệ sẽ nỗ lực làm thêm công đức. Ta hiểu
rồi. Ừ mà sao đệ không đến đây phụ giúp ta một tay để gầy dựng
thêm công đức. Cần gì phaœi đi đâu xa xôi, bụi bặm. Tính đến nay, bốn
năm trời, một mình ta đã xây hơn bốn chục caœnh chùa, chưa kể các đạo
tràng cuœa các môn đồ mọc lên khắp nước, phaœi kể đến số ngàn. Đồ
chúng theo ta tu học thì có thể tính bằng số vạn. Công đức ấy... ôi,
nhiều quá, kể sao hết. Ta đây mà có người phụ tá như đệ thì công việc
hẳn là tiến hành nhanh chóng và tốt đẹp hơn."
"Không dám, xin
sư huynh miễn thứ cho, đệ còn có những Phật sự phaœi làm ơœ vùng quê
đã dự tính trước. Đệ chỉ ghé thăm sư huynh để học thêm kinh nghiệm
hành đạo cuœa sư huynh mà thôi."
"Kinh nghiệm ư?
Ừm, để coi nào. Lâu nay ta chỉ làm, chẳng bao giờ để ý chi cái kinh
nghiệm. Nói đại khái thì phaœi có một thuyết lý gì đó mới lạ để
thu phục số đông. Thuyết lý đó cũng cần cái phong cách nổi bật cuœa
chính mình để phù trợ nữa. Khi quần chúng đã qui phục rồi, ta muốn
gì lại chẳng được... Nhưng, ta và đệ khác nhau lắm, ta e đệ không áp
dụng được kinh nghiệm cuœa ta đâu. Cái kinh nghiệm ấn tống một cuốn
kinh, đúc một tượng Phật, xây một ngôi chùa, thì có thể chỉ bày cho
nhau được, chứ kinh nghiệm sáng tác thơ văn, tư tươœng và biện tài
thuyết giáo... nó thuộc về tài năng thiên bẩm, làm sao ta có thể truyền
dạy đây?"
"Thưa không, đệ
chỉ xin sư huynh một bài kệ, một câu thơ gì đó thôi, cũng đuœ làm
hành trang cho đệ trên đường chu du rồi."
Tuệ Trí bật cười
lên một tràng:
"Thơ, kệ à?
Ừm, để coi, lâu nay ta cũng ít sáng tác vì bận quá. À, để ta đọc đệ
nghe mấy câu thơ cũ cuœa tiền nhân, được chứ haœ? Coi nào, đệ hoœi đột
ngột quá, ta chưa kịp nghĩ câu nào có thể thích hợp để đọc cho đệ.
Nhớ rồi, bốn câu thơ này cuœa Thiền sư Ngộ Ấn, ta vẫn thường đọc
cho các đệ tưœ nghe:
Diệu tính hư vô bất khaœ phàn
Hư vô tâm ngộ đắc hà nan
Ngọc phần sơn thượng sắc thường
nhuận
Liên phát lô trung thấp vị càn.
Đệ từng nghe bài đó chưa? Hiểu
chứ haœ? Thôi để ta đọc luôn baœn dịch cuœa ta cho đệ:
Diệu tính hư vô khó nghĩ bàn
Một khi liễu ngộ còn khó chi
Ngọc thiêu trên núi màu vẫn sáng
Sen đốt trong lò sắc thêm tươi.
Độc đáo quá haœ?
Nói thiệt đệ nghe, bài thơ ấy làm cho ta thêm tự tin khi dấn thân vào chốn
bụi hồng để hoằng truyền chánh pháp. Sao? Đến giờ hành lễ rồi à?
Được rồi, thầy sắp xong rồi. Hay là sư đệ cùng ta hành lễ rồi sau
đó đàm đạo tiếp?"
"Thưa không, thỉnh
sư huynh đăng đàn, đệ chỉ ghé thăm, được sư huynh cho nghe bốn câu thơ,
tươœng cũng đuœ lắm rồi, không dám phiền sư huynh nữa. Đệ xin cáo."
*
Cuối năm sau, Tuệ
Đức lại ghé đạo tràng cuœa Tuệ Trí để cùng sư huynh lên núi Linh thì
nhằm lúc Tuệ Trí đang bận lo một buổi lễ kyœ niệm đệ tứ chu niên
ngày thành lập tông phái cuœa Tuệ Trí. Đồ chúng tụ tập quá đông, khiến
Tuệ Đức phaœi khó nhọc lắm mới vào đến được phương trượng để
gặp sư huynh. Thấy sư huynh bận rộn với ngày lễ, Tuệ Đức cáo lui, đi
bộ hơn một dặm đường mới tìm được chỗ vắng veœ, có bóng mát, dưới
một gốc đại thụ, lánh xa được đám đông ồn ào lễ hội.
Ba ngày sau, Tuệ Đức
mới quay trơœ lại tu viện cuœa Tuệ Trí để mời sư huynh cùng lên núi.
Tuệ Trí nói:
"Sau ngày lễ,
ta không được khoœe lắm, nhưng ta sẽ đi với đệ. Nhất quyết là phaœi
đi. Tạm thời gác mọi công việc sang một bên cái đã. Giấc mộng cuœa
anh em mình xưa nay làm sao nguôi nguây được, phaœi không? Này, đem y áo cuœa
thầy ra đây. Thầy có việc phaœi vắng mặt một thời gian, mọi việc
trong tu viện thầy đã giao cho sư cô Diệu Baœo thay thầy đaœm trách, bây
giờ thầy phaœi đi với sư chú lên núi lạy sư ông cuœa các con."
Đám nữ nhân đệ
tưœ Tuệ Trí xúm xít quanh thầy toœ veœ bịn rịn, quyến luyến dữ lắm
khiến Tuệ Trí cũng nao lòng. Nhưng rồi chàng cũng mạnh dạn lên đường.
Đám đệ tưœ định che lọng, rước kiệu tiễn đưa tông chuœ Tuệ Trí
đến tận chân núi nhưng chàng xua tay baœo thôi, chỉ cho phép sáu nữ đệ
tưœ thân tín tháp tùng. Tuệ Đức thấy vậy thì nhíu mày, toœ ý không bằng
lòng. Tuệ Đức thưa nhoœ với sư huynh:
"Huynh baœo họ
ơœ lại tu viện chứ đi theo làm gì cho vướng bận. Sư phụ chẳng vui đâu.
Hơn nữa, nếu sư phụ mơœ đường cho chúng ta vào cưœa Không thì sư
huynh cũng đâu có mang họ theo được, không lý bắt họ ơœ dưới chân
núi chờ hoài?"
"Ôi, đệ cố
chấp quá làm sao giaœi thoát được. Ta đã đọc cho đệ nghe bài thơ cuœa
thiền sư Ngộ Ấn rồi, không lẽ đệ chẳng thấm nhập gì hết sao? Đi.
Đừng nói nhiều."
Vậy là hai huynh đệ
lên đường, có sáu đệ tưœ lẽo đẽo theo sau.
Đường đến núi
Linh vào mùa đông hơi lầy lội vì đã có nhiều cơn mưa trước đó. Đến
bìa rừng, muỗi vắt ào ào bu đến, đám đệ tưœ la khóc eo éo. Tuệ Trí
phaœi dừng chân chăm sóc, khuyến dụ. Vậy mà rồi họ vẫn không boœ ý
định đi theo Tuệ Trí đến tận chân núi. Có thêm đoàn tùy tùng này, con
đường đến núi Linh đối với Tuệ Đức như dài thêm gấp mười lần vì
đi một đoạn đường lại cứ phaœi cùng sư huynh đứng lại chờ đợi sáu
người kia.
Sau một ngày đường
vất vaœ, cuối cùng, đoàn người cũng đến được chân núi. Tuệ Trí dặn
dò đám đệ tưœ:
"Thầy cùng sư
chú lên núi. Các con cứ chờ ơœ đây. Sáng mai nếu không thấy thầy trơœ
xuống thì các con tự động trơœ về tu viện, tạm thời nương sư cô Diệu
Baœo mà tu học. Khi nào xong việc thầy sẽ xuống núi, tiếp tục hướng dẫn
các con."
Tuệ Đức đứng chờ
sư huynh dặn dò, rồi thêm chuyện đệ tưœ tác bạch tiễn đưa, thề ước,
thưa bẩm, gơœi gắm, nhắn nhuœ, bịn rịn tình nghĩa thầy trò cũng mất
caœ nưœa giờ. Đến khi mặt trời sắp sửa khuất sau núi Linh rồi, hai
huynh đệ mới bắt đầu cất bước.
Sư phụ ngồi trên
bồ đoàn, hai huynh đệ sụp lạy. Xong, Tuệ Trí thưa:
"Bạch thầy, năm
năm qua con vâng lời thầy xuống núi đã thực hiện nhiều Phật sự, tạo
nhiều công đức. Nay xin thầy từ bi hoan hyœ mơœ cánh cưœa cho con bước
vào nhà Không cuœa Như Lai."
Tuệ Đức chỉ quỳ
chắp tay, lặng thinh.
Sư phụ gật gù hoœi:
"Phật sự cuœa
các con làm thầy có biết. Nay thầy chỉ muốn nghe các con trình bày ngắn
gọn một câu thôi mà tóm thâu tất caœ những gì trong năm năm vừa qua. Tuệ
Đức con nói trước đi."
Tuệ Đức cung kính
thưa:
"Quy y Phật, quy
y Pháp, quy y Tăng. Tam thiên oai nghi, bát vạn tế hạnh không rời một khoaœnh
khắc."
Tuệ Trí nghe vậy cũng
muốn bật cười lên, nhưng chưa kịp cười thì sư phụ đã hoœi đến mình.
"Tuệ Trí, con
nói đi."
Tuệ Trí bèn thưa:
"Trên đầu sợi tóc mỹ nhân, thấy sự mầu nhiệm linh thiêng cuœa thế
giới hoa tạng; ngày đêm ăn nguœ nói cười mà vẫn cùng Phật Tổ sánh
vai không rời một bước."
"Sơœ học cao
thâm, ngữ khí trượng phu lắm. Nhưng, đối với ái dục thì sao, nói ta
nghe, Tuệ Trí?"
"Có vướng
cũng không bận," Tuệ Trí tự tin đáp.
Sư phụ quay qua Tuệ
Đức:
"Đối với ái
dục con thế nào?"
Tuệ Đức thưa:
"Lặng trong
không vướng, không bận."
Sư phụ im lặng rời
bồ đoàn đứng dậy, bước ra sân. Hai đệ tưœ cũng bước theo. Sư phụ
quay lại nói:
"Cưœa Không đã
sẵn mơœ, các con bước vào đi."
Tuệ Đức hốt nhiên
đại ngộ, tươi sáng nét mặt, cúi lạy thầy rồi ung dung bước thẳng lên
đỉnh núi, thoáng chốc là biến mất trong lớp mây mù. Trong khi đó, Tuệ
Trí hãy còn phân vân, nghi ngại; vừa tính dợm chân bước thì thấy nặng
trì ơœ dưới gót chân phaœi, như đeo phaœi đá, không sao cất lên nổi.
"Bạch thầy,
sao lại có chuyện lạ như vậy? Chân con, không biết sao, kỳ cục quá,
không cất lên được..."
Vừa nói đến đó
bỗng thấy Tuệ Đức từ trên núi lướt xuống. Thân hình cục mịch nhà
quê cuœa Tuệ Đức lúc này trông nhẹ như mây. Lướt ngang chỗ sư phụ và
sư huynh, Tuệ Đức chắp tay vái chào rồi bay thẳng xuống núi.
"Tuệ Đức, đi
đâu vậy? Bạch thầy, sao Tuệ Đức lại xuống núi, chẳng lẽ trên đó
không có gì hết sao?"
"Hoa tạng thế
giới cuœa con đâu mà giờ này còn hoœi? Đã cùng với Phật Tổ sánh vai
thì cần gì phaœi tìm Phật tìm Tổ trên núi! Kiến tánh thành Phật rồi
thì ra vào tự tại, có cánh cưœa nào có thể ngăn ngại được đâu. Cưœa
Không có bao giờ đóng đâu mà phaœi cần thầy mơœ. Kiến tánh rồi thì tự
khắc thấy đường đi thôi. Tuệ Đức thong dong được là do lẽ đó."
Tuệ Trí bấy giờ
mới thức ngộ, bật khóc. Bao nhiêu danh từ và chương cú hoa mỹ về Phật,
về Thiền, về Hoa Nghiêm, về Bát Nhã, về Lăng Già, về Như Lai Tạng Tính...
mà lâu nay chàng từng sưœ dụng, bây giờ mới thấy chỉ là những cụm từ
rỗng tuếch, không dính nhập gì đến thực tại tối hậu.
Sư phụ thương
caœm, nói lời an uœi:
"Căn tính con
thông tuệ, nhạy bén hơn Tuệ Đức rất nhiều. Trí tuệ là khí giới tối
haœo để đạt đến đạo quaœ giác ngộ; nhưng từ nhiều năm nay, con
chưa hề tạo được một công đức nhoœ nào caœ. Tất caœ những gì con
làm ơœ thế gian, đều chỉ là những manh động cuœa dục vọng, làm sao tạo
nên được công đức! Phước Đức và Trí Tuệ giống như đôi chân cuœa
con vậy, phaœi đuœ caœ hai và phaœi cùng song hành, không thể thiếu một
mà có thể bước đi được," vị thầy ngưng một lúc, thơœ dài nói
tiếp "à, con có nhớ những lời đơn sơ cuœa Tuệ Đức không? Quy y Phật,
Pháp, Tăng. Tại sao? Vì quy y Phật là trơœ về với thể tính thanh tịnh,
đoạn trừ tất caœ những tham dục, cấu bẩn; quy y Pháp là trơœ về với
trí tính vô biên, đoạn trừ hết những si mê, cố chấp và lòng kiêu ngạo;
quy y Tăng là trơœ về với tự tính hòa hợp bình đẳng, trừ boœ những
lòng hận thù, ganh ghét... Không có trí tuệ siêu việt nào có thể bừng vỡ
trên maœnh đất còn tràn ngập những tham, sân, si và các phiền não căn
baœn. Cho nên, theo ý thầy thì con nên ơœ lại đây, nỗ lực tu tập thêm
một thời gian nữa; hay con muốn tiếp tục trơœ về với tu viện dưới núi
cuœa con thì tùy ý, nhưng dứt khoát là dù ơœ đâu, cũng phaœi dẹp hết
những thứ phiền não linh tinh từng quấy nhiễu phá rối tâm con thì may ra
mới vào được cánh cưœa Không ấy."
Tuệ Trí lạy tạ
ơn thầy chỉ dạy rồi đứng dậy, phân vân một lúc, nhớ rằng sáu đệ
tưœ cuœa mình đang chờ đợi dưới núi. Tuệ Trí quyết định từ giã thầy,
luœi thuœi cúi mặt bước xuống núi, nhưng được nưœa đường thì đứng
lại. Tươœng tượng mấy chục ngôi chùa và hàng trăm đạo tràng với bao
nghi lễ rình rang xôm tụ đang chờ đón mình bên dưới, rồi nhớ đến
caœ lô học giaœ trí thức bày trò đốn ngộ chứng Thánh mơœ miệng là
nói thiền ngôn mật ngữ nhưng chưa bao giờ nếm được một giọt nước
nhoœ trong đại dương giaœi thoát, rồi nghĩ đến đám nữ nhi phàm tục dễ
sa nước mắt quấn quít nhõng nhẽo đêm ngày... Ôi, sao mà rỗng tuếch,
vô vị, cho dù có thêm triệu năm nữa để đóng kịch và bày trò, cũng chẳng
một maœy may nào trong những thứ ấy có thể vói đến được cánh cưœa
huyền vi cuœa ngọn núi Linh này. Tuệ Trí còn nhớ có một ông lạt-ma Tây
Tạng hứa sẽ dạy chàng về pháp đằng vân (cỡi mây) với điều kiện
chàng phaœi xây cho ông ấy một tu viện nguy nga tận xứ Tây Tạng và
chàng đã hứa sẽ sắp đặt thời gian raœnh để học phép thuật này.
Bây giờ, chàng thấy cũng không cần thiết nữa. Cho dù có học được phép
cỡi mây, cỡi gió đi khắp nơi thì cũng chỉ lẩn quẩn trong vòm trời hữu
hạn cuœa trần gian, không làm sao lọt vào được cõi Không bát ngát thênh
thang mà chàng hằng ôm ấp. Tất caœ những thứ kể trên, ngay lúc này,
chàng thấy không còn cần thiết nữa. Chàng đứng im một lúc ơœ lưng núi
khi trời đang tối dần.
Trong khi sáu nữ đệ
tưœ cuœa Tuệ Trí từ chân núi nhìn lên thấy núi Linh mây phuœ mờ mịt,
gợi lên bao huyền thoại kỳ bí xa xăm thì ơœ lưng núi, Tuệ Trí cũng
quay đầu ngước nhìn lên núi cao, trong mắt chàng lúc ấy, mây mù đã tan
sạch, đỉnh núi Linh cao vợi lần đầu tiên hiện ra sừng sững giữa trời
tây trong vắt. Thực sự là không còn một huyền thoại hay một kho tàng mầu
nhiệm nào đáng để tìm cầu khám phá nữa. Chàng bật lên một tràng cười
sảng khoái, rồi đi ngược lên núi, tìm sư phụ, bắt đầu cuộc hành
trình đi vào cưœa Không.
http://www.quangduc.com