Trang tiếng Anh

Đạo Phật Ngày Nay 

Trang tiếng Việt   

   

...... ... ..  . ..  .  .

TRUYỆN THƠ QUAN ÂM THỊ KÍNH

Người kể truyện: Tâm minh Ngô Tằng Giao

DIỆU PHƯƠNG xuất bản

LỜI NÓI ĐẦU

      Truyện “Quan Âm Thị Kính” không rõ xuất hiện từ thời nào và do ai sáng tác ra. Thoạt tiên truyện là một khúc hát chèo gồm nhiều đoạn, với ngôn từ rất bình dị và tự nhiên, rõ ràng là một khúc hát của dân quê, của đại chúng.

     Về sau mới có truyện thơ “Quan Âm Thị Kính” xuất hiện, được viết bằng thể thơ “lục bát”, mang nhiều ý nghĩa thâm thúy của cả đạo Nho lẫn đạo Phật. Người ta phỏng đoán rằng tác giả chắc phải là một người có học thức.

     Truyện “Quan Âm Thị Kính” thấy có bản in năm 1868 mang tiêu đề là “Quán Âm Chú Giải Tân Truyện”, bằng chữ Nôm. Tất cả gồm 788 câu thơ “lục bát” và một lá thư của tiểu Kính Tâm gửi về cha mẹ được viết theo lối văn “biền ngẫu”.

     Bản in đầu tiên bằng chữ quốc ngữ do Nguyễn Văn Vĩnh ấn hành năm 1911.

     Nhân vật chính trong truyện là Thị Kính, một hóa thân của “Bồ Tát Quan Thế Âm”. “Bồ Tát” có nghĩa là người tu hành gần đến bậc Phật và thường có lòng từ bi cứu khổ cho khắp cả mọi chúng sinh. “Quan” là quan sát, xem xét, lắng nghe. “Thế” là thế gian, là cõi đời. “Âm” là âm thanh, là tiếng nói. “Quan Thế Âm” là lắng nghe các âm thanh, các tiếng kêu cứu của người thế gian đang bị lâm nạn, đang chìm trong biển khổ để đến cứu vớt họ.

     Theo nghĩa kinh điển nhà Phật hai chữ “quan” và “quán” có đồng một nghĩa. Chính vì thế mà người ta có thể nói là “Quan Thế Âm” hay “Quan Thế Âm” cũng được. Về sau người ta gọi tắt là “Quan Âm” hay “Quán Âm”.

     Tóm tắt truyện “Quan Âm Thị Kính” như sau: Có một người nam tu hành qua chín kiếp. Gần thành Phật. Cuối cùng chỉ vì một thoáng tà tâm nên bị đầu thai xuống trần thế làm con gái. Tên Thị Kính. Cô gái lấy chồng là Thiện Sĩ. Bị nghi oan là muốn giết chồng. Cô trở về nhà cha mẹ. Cải trang thành người nam. Tìm đến chùa Vân xin đi tu. Được gọi là chú tiểu Kính Tâm. Trong làng có ả Thị Mầu lẳng lơ, mang thai, đổ tội cho tiểu là cha đứa trẻ. Tiểu không nhận tội, bị làng tra khảo và mọi người chê bai. Sư chùa Vân phải lãnh tiểu về. Thị Mầu sinh con đem đến bỏ cho tiểu. Tiểu nhẫn nhục nuôi trẻ. Khi tiểu qua đời mọi người mới biết tiểu là người nữ. Gia đình Thị Mầu phải lo việc tang ma. Thị Mầu xấu hổ tự tử chết. Trong đám tang Kính Tâm có sự hiện diện của cha mẹ Kính Tâm cùng chàng Thiện Sĩ và đứa trẻ con Thị Mầu. Kính Tâm siêu thăng thành Phật Quan Âm. Cha mẹ và đứa trẻ cũng được siêu thăng. Riêng Thiện Sĩ thời làm con vẹt đứng nhờ một bên.

     Truyện “Quan Âm Thị Kính” đề cao các hạnh trì giới, tinh tấn và nhẫn nhục cùng cực. Ngoài ra truyện còn đề cập tới hai vấn đề là chữ “hiếu” và chữ “nhân” của người xuất gia theo đạo Phật.

     Tiểu Kính Tâm tuy xuất gia nhưng lòng thương nhớ cha mẹ vẫn tràn đầy. Người xuất gia không chấm dứt tình cảm với gia đình mà chỉ nâng tình cảm đó lên một bình diện rộng lớn với một mức độ thắm thiết, sâu sắc và cao cả hơn mà thôi. Quan niệm hiếu không chỉ nhắm vào mỗi việc chăm sóc, phụng dưỡng cha mẹ bằng vật chất mà còn phải tìm mọi cách để độ cho cha mẹ thoát khỏi vòng sinh tử luân hồi, vì Đạo Phật là đạo giải thoát.

      Kính Tâm mặc dù bị Thị Mầu vu oan, chịu khổ sở, nhưng vẫn hết lòng nuôi con Thị Mầu chu đáo, tận tình như nuôi con đẻ của chính mình. Bởi vì Đức Phật dạy người xuất gia phải có lòng từ rộng lớn, phải thương yêu tất cả mọi chúng sinh như là người mẹ thương yêu con ruột của mình.

     Như vậy bà Thị Kính, tức tiểu Kính Tâm, xuất gia tu Đạo Phật đã đền đáp đầy đủ công ơn cha mẹ, đồng thời lại giúp đời, cứu người. Cả hai chữ hiếu và chữ nhân đều vẹn toàn. Tinh thần Phật Giáo đã là một ngọn hải đăng chói sáng hướng dẫn cho bà Thị Kính trong hành trình vượt qua con sông mê để vươn tới bến bờ giác ngộ, để bà Thị Kính trở thành tiểu Kính Tâm và sau đó tiểu Kính Tâm trở thành Đức Phật Quan Âm.     

     Truyện “Quan Âm Thị Kính” được lưu truyền trong dân gian qua các thế hệ cả hơn một thế kỷ rồi nhưng vì chất chứa nhiều từ ngữ và điển tích khó hiểu nên gây trở ngại cho người đọc.

     Trong cuốn “TRUYỆN THƠ QUAN ÂM THỊ KÍNH” này soạn giả đã đọc lại truyện xưa, dựa vào các lời chú thích, nhất là tham khảo cuốn “Giải Thích Truyện Quán Âm Thị Kính” của Thiều Chửu, để gần như theo sát với nguyên bản mà kể lại toàn bộ câu truyện, cũng bằng thơ "lục bát", với lời lẽ bình dị, cho người đọc dễ hiểu hơn.

 

DIỆU PHƯƠNG

 

Nhân sinh thành Phật dễ đâu

Phải tu tinh tấn dài lâu mới thành,

Truyện xưa kể rõ ngọn ngành

Có người nam nọ tu hành mãi thôi

Xuất gia từ thuở thiếu thời

Tu qua chín kiếp luân hồi thành tâm

Rũ gần sạch hết bụi trần

Và kỳ chứng quả cũng gần tầm tay

Kể như đắc đạo chuyến này

Gần như thành Phật, lành thay vô ngần!

Cuối cùng lại bị sa chân

Khi cô gái đẹp tới gần lả lơi

Trăng hoa tình ái ướm lời

Dấu yêu nài ép duyên đời dài lâu,

Người tu thổ lộ đôi câu

Rằng điều ong bướm trước sau lánh rồi

Họa chăng đợi kiếp khác thôi

Kiếp này mình trót là người tu thân.

Than ôi một thoáng tà tâm

Chỉ vì một niệm sai lầm phút giây

Người tu nhân xấu vừa gây

Chịu thêm bao cảnh đọa đày bản thân

Để rồi lại bị trầm luân

Thác ngay xuống cõi dương gian làm người.

Thế là tới kiếp thứ mười

Đầu thai vào tại nhà hai vợ chồng

Vào gia đình của Mãng ông

Cửa nhà tài sản bậc trung bình thường

Vợ chồng hòa thuận yêu thương

Không con, lớn tuổi, lòng đương buồn rầu,

Cả hai tha thiết khẩn cầu

Mong con trai đã từ lâu lắm rồi

Nay tuy sinh một gái thôi

Bõ lời cầu khẩn cho nơi muộn màng.

Đặt tên Thị Kính cho nàng

Vợ chồng ông Mãng vô vàn sướng vui

Chăm lo, dạy dỗ, dưỡng nuôi

Cho ăn học mãi tới thời lớn khôn

Thương yêu, quý mến con luôn.

Nhìn cô con gái làng thôn khen thầm

Dung nhan xinh đẹp bội phần

Công, dung, ngôn, hạnh” xa gần ngợi ca

Vừa tài sắc, lại nết na

Tỏ ra hiếu với mẹ cha sinh thành.

Thời gian thoáng chốc trôi nhanh

Tới ngày cô gái chờ thành lứa đôi

Đúng như cha mẹ ngỏ lời

Môn đăng hộ đối tìm nơi gả chồng.

Ở gần vùng có họ Sùng

Thế gia dòng dõi đã trong bao đời

Gia đình sinh được một trai

Đặt tên Thiện Sĩ một mai nối dòng

Mẹ cha yêu quý vô cùng

Lo cho ăn học cầu mong về già.

Thời kỳ thơ ấu đã qua

Ngoài hai mươi tuổi nay đà thành niên

Giỏi giang, chăm chỉ, lành hiền

Đã vừa hay chữ, lại thêm đẹp người

Chỉ ham học, chẳng ham chơi

Chưa hề để mắt tới ai trong vùng

Nghĩ rằng danh phận mà xong

Thời bao người đẹp vui lòng kết đôi.

Tháng ngày lần lượt dần trôi

Gia đình Thiện Sĩ nghe lời đồn ra

Rằng ông bà Mãng vùng nhà

Có cô con gái mặn mà đẹp xinh

Hỏi làm vợ cho con mình

Con nhà tốt nết quả tình đẹp đôi,

Gia đình bàn tính xong xuôi

Mối manh quyết định mượn người đi luôn

Mang thơ ngỏ ý cầu hôn

Qua nhà họ Mãng ngay hôm sau liền

Muốn xin được cưới dâu hiền

Là nàng Thị Kính khắp miền nổi danh.

Nhận thơ của kẻ mối manh

Xem xong hiểu rõ ý tình đầu đuôi

Mãng ông hứa sẽ trả lời,

Rồi ông cùng vợ tức thời bàn nhau

Thấy đây là chỗ quen lâu

Họ Sùng vốn cũng công hầu xưa kia

Con trai rèn luyện sớm khuya

Dùi mài kinh sử theo nghề bút nghiên

So ra tốt đẹp nhân duyên

Một bên gái sắc, một bên trai tài

Thật vừa lứa, thật xứng đôi

Như đôi chim sát cánh nơi đầu cành

Hai bên tương xứng gia đình

Dâu gia kết lại tác thành hợp thay.

Sau khi quyết định chuyện này

Chỉ thêm có một vài ngày nữa thôi

Tơ duyên đã khéo xe rồi

Ông bà vội viết thư hồi đáp luôn

Tin vui đậm nét giấy hồng

Nhận lời Thiện Sĩ cầu hôn con mình.

Phần nàng Thị Kính buồn tình

Sau khi hay chuyện có đành lòng đâu

Miên man trằn trọc canh thâu

Tấm lòng thương cảm đeo sầu xót xa

Nghĩ thầm cha mẹ sắp già

Một khi mình đã bước qua nhà chồng

Nhờ ai cha mẹ cậy trông

Em trai không có, an lòng được sao,

Có mình phận gái má đào

Tới lui chăm sóc, ra vào thăm nom

Sớm hôm trọn đạo làm con

Vắng mình cha mẹ biết còn yên không?

Lấy chồng thời phải theo chồng

Ôi thôi cha mẹ còn mong nhờ gì!

Song thân Thị Kính canh khuya

Thấy nàng lộ vẻ sầu bi võ vàng

Mới kêu nàng tới dạy rằng:

“Theo như thông lệ đã hằng bao lâu

Phận con là gái trước sau

Lớn lên thường tới làm dâu nhà người,

Gia đình mình được ơn Trời

Cho nhiều phúc đức, nay mai dù già

Mẹ cha có thể sinh ra

Thêm em trai nữa thế là tạm yên

Chuyện nhà con chớ muộn phiền

Mẹ cha còn khỏe, con nên an lòng.

Mai này về ở nhà chồng

Giữ gìn “tứ đức”, “tam tòng” dài lâu

Giữ cho trọn đạo làm dâu

Tránh điều trách cứ, tránh câu giận hờn,

Dù sao đi lại cũng gần

Nhớ nhà thuận tiện mỗi lần về thăm

Rất dễ dàng, chẳng khó khăn

Đừng buồn bã lắm, chớ băn khoăn nhiều!”

Nghe lời cha mẹ kính yêu

Ân cần dạy dỗ đủ điều thiết thân

Nàng Thị Kính mới bình tâm

Trong lòng khuây khỏa, lo dần vơi đi

Ngưng dòng nước mắt sầu bi,

Thoảng nghe tiếng gió thầm thì canh thâu.

Thông tin qua lại với nhau

Hai gia đình đã bắt đầu kết liên

Đủ năm lễ thực hiện liền

Trước là dạm mặt khởi duyên tác thành

Sau là chạm ngõ ngày lành

Ăn hỏi, dẫn cưới tiến hành tiếp nhau

Cuối cùng là lễ rước dâu

Tiếng chiêng tiếng trống lao xao dập dình

Giúp vui cho hai gia đình

Cô dâu chú rể kết tình lứa đôi

Duyên cầm sắt đẹp tuyệt vời

Nàng lên xe rước về nơi nhà chồng.

Vườn đào phô đẹp sắc hồng

Đón nàng thoang thoảng hương nồng đầu Xuân,

Đêm về trăng chiếu sáng ngần

Chàng nàng kề cận giữa sân thề bồi

Mong mãn kiếp, ước suốt đời

Mãi cùng đoàn tụ chẳng rời xa nhau,

Lời thề như đá khắc sâu

Như là đem thếp vàng đâu khác gì.

Hôn nhân êm ả trôi đi

Nàng dâu Thị Kính thôi thì đáng khen

Đoan trang, trung hiếu, lành hiền

Đủ bao nết tốt ở trên cõi đời

Nữ công gia chánh hơn người

Thức khuya, dậy sớm coi nơi việc nhà

Hết lòng hầu hạ mẹ cha,

Những khi nhàn rỗi ngắm hoa cùng chồng

Thơ ngâm vịnh rất tinh thông

Quả là tài sắc cũng đồng ngang nhau.

Nàng khuyên chàng học chuyên sâu

Đêm ngày sách vở để mau thành tài

Sau này thi đỗ rạng ngời

Làm quan danh giá cuộc đời thăng hoa

Vui chồng vợ, đẹp cửa nhà

Tràn đầy hạnh phúc, chan hòa tình thương.

Cả hai quấn quýt vấn vương

Phòng riêng sinh hoạt bình thường hằng đêm

Chàng thời vui thú bút nghiên

Chỉ lo bạn với sách đèn chăm thay,

Nàng thời kim chỉ vá may

Bên chàng mong đợi một ngày thành danh.

Một đêm gió thổi qua mành

Mệt vì ráng sức học hành lâu nay

Mỏi lưng chàng mới nhẹ quay

Tựa vào vợ quý ở ngay cận kề,

Nhìn chồng mệt mỏi kể chi

Liếc trông thấy sợi râu kia lạ thường

Mọc ra ngược ngang cằm chàng

Dao con sẵn đấy nên nàng cầm lên

Đưa vào định cắt râu trên,

Đúng ngay lúc đó chàng liền tỉnh ra

Giật mình, hoảng hốt, hét la

Ngờ rằng vợ có ý tà chi đây

Thất thần nào rõ gian ngay

Hô rằng vợ định ra tay giết mình.

Mẹ cha Thiện Sĩ đêm thanh

Nghe con la lối quả tình hoang mang

Vùng lên chạy đến hỏi rằng:

Giữa đêm khuya khoắt sao vang những lời

Nghe ghê gớm thấy rụng rời?

Bấy giờ Thiện Sĩ tức thời than van:

Con đang thiếp ngủ chập chờn

Giật mình tỉnh dậy bất thần nhận ra

Kề ngay cổ chứ không xa

Một con dao nhọn thấy mà hãi thay

Vợ con dao nắm trong tay

Rõ ràng có ý đêm này hại con

May con bừng tỉnh kịp luôn

Nhờ ơn bảo hộ quỷ thần hai vai.

Nghe chồng hoảng hốt thốt lời

Nàng dâu Thị Kính khoan thai thưa trình

Đầu đuôi mọi chuyện phân minh:

Con từ lúc kết duyên thành lứa đôi

Cùng chồng khăng khít mãi thôi

Giữ tâm ngay thẳng, sống đời sạch trong

Lòng luôn luôn kính mến chồng

Vừa không phụ nghĩa, lại không bạc tình,

Chồng con vì mải học hành

Cho nên mỏi mệt thân mình xiết bao

Sẵn con nên dựa đầu vào

Rồi thiu thiu ngủ có nào tỉnh đâu,

Con nhìn sang thấy cọng râu

Trên cằm mọc ngược chắc lâu nay rồi

Nên con định cắt giúp thôi

Trên tay dao sẵn con thời đưa ra

Chứ đâu có ý gian tà

Con xin thưa để mẹ cha tỏ tường

Giãi bày thành thật mọi đường

Mong cha mẹ xét kỹ càng kẻo oan!

Mẹ cha chàng cất tiếng than:

Bảo cho hay gái lăng loàn thiếu chi

Vắng chồng những lúc sớm khuya

Đàn bà lắm kẻ thường đi ngoại tình

Chứ đâu yên phận gia đình

Ra tuồng trắc nết, trung trinh sá gì,

May con ta chẳng lâm nguy

Nên vùng tỉnh dậy rất chi kịp thời

Nếu say ngủ chắc tàn đời

Đây đâu còn phải chuyện chơi bình thường!

 Mẹ cha Thiện Sĩ vội vàng

Sai người tức khắc đi sang thỉnh mời

Vợ chồng ông Mãng hai người

Qua nhà Thiện Sĩ nghe lời trách than:

Xin nghe chuyện lạ vô vàn

Vợ chồng duyên kiếp dở dang nào ngờ

Sông sâu còn có kẻ dò

Lòng người nham hiểm dễ đo được nào

Nàng dâu vô phúc biết bao

Ngoại tình trắng trợn, muốn mau giết chồng

Sinh con ai dễ sinh lòng

Chuyện này đã rõ ta không cần bàn

Khỏi tra xét, đừng hỏi han

Xin ông bà hãy mau mang con về

Để rồi dạy dỗ tùy nghi

Gia đình tôi chẳng còn gì liên quan.

Lặng nghe kể lể nguồn cơn

Vợ chồng ông Mãng cảm thương con mình

Tủi thân mắt lệ trào nhanh

Nói rằng: “Thật quả tốt lành lâu nay

Con tôi về ở nhà này

Làm dâu, bổn phận lo đầy đủ sao

Vợ chồng trọn nghĩa trước sau

Hai bên cha mẹ gần nhau kết tình

Đẹp cho cả hai gia đình

Chúng tôi hiếm muộn chỉ sinh ra đời

 Muộn màng một gái mà thôi

Nào ngờ xảy chuyện bi ai thế này

 Làm tình nghĩa mất từ đây

Nhân duyên dang dở, tới ngày chia xa

Tựa như bát nước đổ ra

Làm sao hốt lại, thật là tiếc ghê,

Chúng tôi xin lĩnh con về

Chỉ vì đuối lý nên chi cam đành

Dễ gì tránh tiếng đồn quanh

Bà con thiên hạ mặc tình cười chê.

Trước khi từ giã ra về

Luôn luôn muốn giữ trọn bề gia phong

Hai ông bà Mãng gọi con

Lạy chào cha mẹ của chồng trước tiên

Tỏ ra một đấng dâu hiền

Xong rồi nàng mới đến phiên chào chồng.

Xót xa uất nghẹn vô cùng

Mặt hoa ủ dột, má hồng sầu đau

 Nàng dâu từ biệt cúi đầu

Chào cha mẹ trước rồi sau chào chồng

Mắt tuôn lệ tủi ròng ròng

Giải bày thổn thức nỗi lòng bi thương:

Từ khi kết nghĩa đá vàng

Về làm dâu, ước mong chàng chở che

Dám đâu phụ nghĩa phu thê

Qủy thần chứng giám lời thề thiết thân

Vì đâu xảy chuyện bất thần

Tự nhiên vừa hợp đã phân đôi đường

Kiếp này thôi đã lỡ làng

Mong gì tác hợp cùng chàng kiếp sau

Hôn nhân tan vỡ còn đâu

Vợ chồng đành giã biệt nhau buổi này!

Ngập ngừng tới lúc chia tay

Cả chồng lẫn vợ giờ đây sụt sùi

Cùng thương cảm, cùng ngậm ngùi

Khóc than không biết ai người nhẫn tâm

Đang tay gây chuyện ly phân

Khiến cho tan nát duyên phần lứa đôi,

Lòng chàng nghĩ lại bồi hồi

Trước thì còn giận, nay thời lại thương

Hối vì sự đã lỡ làng

Duyên này mà đã dở dang lỡ thì

Tương lai thiết lấy ai chi

Tình xưa nghĩa cũ còn ghi nặng lòng.

Một làn gió lọt qua song

Bức mành rung nhẹ như cùng thở than

Hai người nước mắt chứa chan

Phút giây ly biệt vô vàn đớn đau

Biết bao kỷ niệm cùng nhau

Mảnh y vương phấn, mái đầu ướp hương

Tiếc thay chia cách đôi đường

Tương lai không biết ai nàng trao duyên

Ra đi vương vấn không yên

Dù cho đến chết khó quên chuyện mình.

Từ khi lỡ dở cuộc tình

Từ khi về với gia đình xưa kia

Lệ buồn ứa mãi bờ mi

Nàng không còn muốn nghĩ gì đến ai

Một thời oan trái chông gai

Thêm đời chồng nữa người ngoài cười chê

Mặt nào cứ mãi u mê

Một lần đã đủ ê chề đời hoa

Nàng than: “Gia cảnh nỗi nhà

Neo đơn chỉ có mình là con thôi

Anh em nếu có thêm người

Thời mình nhắm mắt lìa đời là yên

Còn hơn khổ não triền miên

Còn hơn ôm nỗi muộn phiền trong tâm

Nếu mình lìa cõi dương trần

Lấy ai phụng dưỡng song thân sớm chiều!

Phòng riêng rã rượi tiêu điều

Gió đưa tiếng thảm, đèn khêu bóng sầu

Một ngày sao thấy thật lâu

Dài bằng cả một năm đâu khác nào

Hai hàng nước mắt tuôn trào

Uống ăn chẳng thiết thấy sao chán chường

Đêm không yên giấc mộng thường,

Nực cười vì chuyện nhỏ dường sợi lông

Mà gây hậu quả khốn cùng

To như trái núi so không kém gì,

Phần nàng tủi phận mọi bề

Phần cha mẹ cũng chẳng hề được yên

Da mồi, tóc bạc, cao niên

Vẫn lâm vào cảnh ưu phiền khôn khuây

Ai gieo nỗi khổ này đây?

Phận nàng là gái bó tay mất rồi

Nàng không mang được niềm vui

Chỉ đem ai oán cho nơi gia đình

Công ơn cha mẹ dưỡng sinh

Lấy chi báo đáp trọn tình trước sau.

Trong lòng đang lúc thương đau

Chợt nàng nghĩ tới đạo mầu quang vinh:

Có khi dốc chí tu hành

Lánh miền trần tục nương mình cửa không

Mau gạn đục, sớm khơi trong

Nhờ ơn Phật độ mới mong an lành,

Đạo mầu độ khắp chúng sinh

Giúp người tu diệt ngọn ngành khổ đau,

Mình dành phúc đức lại sau

Kính dâng cha mẹ để mau đáp đền

Ân sâu nghĩa nặng nào quên

Phần mình cũng hưởng được niềm an vui

Duyên trần đã lắm ngậm ngùi

Vào tu cửa Phật tránh đời gian truân,

Nhưng thưa gửi cùng song thân

E rằng sẽ gặp khó khăn thật tình

Dù cha mẹ rất tâm thành

Cũng không d? để cho mình đi tu

Thôi thời tránh chuyện trình thưa

Tự mình quyết định còn chờ đợi chi

Quản gì thêm tiếng thị phi

Đời mình đã lắm sầu bi chán chường!

Sau khi tính toán mọi đường

Nàng bèn theo kế tìm phương trốn liền,

Xuất gia chí đã vững bền

Gia đình tạm lánh, cửa Thiền tìm nương

Viết thư để lại kính tường

Nàng ra đi giữa đêm trường đầy sao

Trăng vàng đưa lối trên cao.

Biết mình phận gái ai nào cho tu

Cho nên nàng chẳng chần chừ

Lấy quần áo mặc giả như trai rồi

Giả trai mới dễ tu thôi

Căn nguyên nguồn cội ai thời rõ đâu.

Song thân Thị Kính hôm sau

Đọc thư kinh ngạc cúi đầu nghĩ suy

Sững sờ, bối rối, sầu bi

Lo cho thân gái ra đi dặm trường

Bao nhiêu trở ngại bất thường

Ở nơi lạ lẫm trên đường thẳm xa

Rồi đây tai tiếng thêm ra

Rằng con lại đã bỏ nhà theo trai

Thật là bể khổ cuộc đời

Nuôi con khôn lớn mong hồi cậy trông

Tiếc thay cho gái má hồng

Duyên không đằm thắm, phận không tốt lành,

Chắc là nay đã rắp ranh

Tìm nơi vụng trộm ái tình gái trai

Vậy thì sao chẳng một lời

Mẹ cha mà biết tức thời gả ngay

Nhưng con tốt nết xưa nay

Lẽ nào theo thói xấu này được sao

Mưa sa gió táp vì đâu

Để cho phận gái dãi dầu, long đong

Vừa xa lìa với nhà chồng

Bây giờ lại cách chia không một lời

Mặc cha mẹ già đơn côi

Mắt lòa, chân chậm nghĩ thời xót xa,

Con trai không có trong nhà

Mình con là gái vậy mà bỏ đi

Bắc nam đôi ngả phân ly

Phương trời xa lạ dễ chi kiếm nào

Biết con sống chết ra sao

Có còn cảm ứng lời cầu mẹ cha

Tuổi già lụ khụ ở nhà

Thật là đau khổ, thật là thảm thương

Đêm nghe tiếng dế kêu sương

Hè dài ba tháng canh trường cuốc kêu.

Từ khi xa chốn thân yêu

Nỗi lòng Thị Kính sớm chiều khôn nguôi

Lo cho cha mẹ mãi thôi

Công ơn dưỡng dục như trời mênh mông

Như là bể rộng muôn trùng

Bao giờ có dịp mà mong đáp đền

Nàng buồn bã, dạ chẳng yên

Tấm lòng hiếu thảo khơi thêm mạch sầu

Mẹ cha đã bạc mái đầu

Biết ai thay thế mình hầu hạ đây?

Nỗi lòng thương cảm dâng đầy

Tâm tư thiểu não hao gầy tấm thân

Lâu nay phiêu bạt bước chân

Lang thang đất khách tần ngần khôn khuây

Chập chờn giấc mộng bao ngày

Tình quê đành gửi đám mây cuối trời.

Dần dà thăm hỏi nhiều người

Rồi nàng Thị Kính dừng nơi chốn này

Đây chùa Vân đẹp đẽ thay

Bốn bề phong cảnh đắm say lòng trần

Quanh chùa thanh tịnh vô ngần,

Nàng qua chánh điện dừng chân nhìn vào

Bàn thờ Phật ở trên cao

Dưới là sư cụ thanh tao dáng hình

Đang ngồi nghiêm chỉnh tụng kinh

Tiếng chuông tiếng mõ an bình hòa theo

Lời kinh thanh thoát cao siêu

Như gieo chân lý giáo điều thâm sâu

Nàng nghe chợt nghĩ đạo mầu

Nơi đây cũng dễ đổi sầu làm vui.

Chờ khi sư tụng xong xuôi

Nàng bèn nhẹ bước vào nơi điện thờ

Lạy chào kính cẩn trước sư

Thành tâm quỳ xuống xin thưa ngọn ngành

Họ tên, quê quán của mình

Thêm rằng mình vốn học hành văn chương

Lợi danh không muốn tìm đường

Chán trò giả dối tầm thường thế gian

Nên quay về ánh đạo vàng

Tìm nương cửa Phật vô vàn từ bi

Đến đây xin được quy y

Xa lìa cõi tục rất chi muộn phiền.

Sư nhìn chàng trẻ thiếu niên

Thấy đầy phong cách lại thêm đẹp người

Ngạc nhiên sư mới thốt lời:

Từ bi đạo Phật muôn đời chứa chan

Độ cho hết thảy nhân gian

Riêng con nhà ở dặm ngàn chốn xa

Sao con lại bỏ mẹ cha

Bỏ nơi êm ấm tìm ra chốn này

Suối rừng vắng vẻ lắm thay

Quanh năm lặng lẽ, suốt ngày buồn tênh?

Hay là con đã thất tình

Hờn duyên, tủi phận nên đành bỏ đi?

Hay con phạm tội lỗi chi

Tìm đường trốn tránh lo bề yên thân

Vào chùa ở chốn xa xăm

E làm liên lụy khó khăn cho thầy?

Nàng bèn vội vã thưa ngay:

Thưa thầy con vốn lâu nay lành hiền

Là học trò quen bút nghiên

Không làm chi quấy gây phiền cho ai

Nhà khá giả, vốn con trai

Cũng mong nhiều lúc với đời đua tranh

Nhưng nhìn thế thái nhân tình

Nực cười thấy sự vật quanh cõi đời

Đều là trò giả dối thôi

Như tuồng ảo thuật có rồi lại không

Như mây trôi nổi bềnh bồng

Chuyện đời biến ảo mung lung bất thường

Thay hình đổi dạng vô chừng

Lợi danh phú quý là đường chông gai

Nhục nhằn đè nặng đôi vai

Nên con muốn thoát khỏi nơi bụi trần

Muốn tìm cửa Phật nương thân

Tu hành rốt ráo, thành tâm nguyện thề

Mong thầy mở lượng từ bi

Nhận con tu học còn gì phước hơn!

Sư nghe lên tiếng khen luôn:

Nói năng lễ độ đúng khuôn phép nhà

Vẻ nho phong, chí cao xa

Biết đời mọi sự quả là sắc không

Như là bọt nước bềnh bồng

Như là bóng chớp hiện xong mất liền

Như sương tan khi nắng lên

Như chiêm bao lúc nửa đêm chập chờn

Sao tranh giành mãi phần hơn

Để khi thắng lợi ngập tràn sướng vui

Nhưng khi lỡ thất bại rồi

Quanh năm khổ não, suốt đời sầu bi

Nhục vinh, mất được mà chi

Xuôi tay nhắm mắt còn gì nữa đâu

Chỉ còn lại nấm mộ sâu

Chung quanh cỏ mọc một mầu úa xanh

Sao bằng dứt chuyện quẩn quanh

Dứt đi hình tướng tranh giành lâu nay

Sá gì sinh tử vần xoay

Tìm về nguồn đạo tràn đầy tịnh thanh

Tìm về nẻo sáng tu hành

Tìm nương cửa Phật tâm thành cho mau.

Con vì kính mến đạo mầu

Quyết lòng tìm tới đây đâu ngại ngần

Quyết lòng phủi sạch bụi trần

Khiến ta cảm thấy muôn phần ưng thay

Nhận con làm tiểu chùa này

Kính Tâm ta đặt tên ngay từ giờ.

Tuân lời quý báu của Sư

Kính Tâm chú tiểu cửa từ nương thân

Hàng ngày học đạo chuyên cần

Khơi đèn trí tuệ sáng ngần thêm ra

Tìm vui dưới bóng Phật Đà,

Đôi khi niềm nhớ quê nhà trào dâng

Tâm hồn cảm thấy lâng lâng

Năm canh trằn trọc bâng khuâng nặng tình

Riêng mình tự biết chuyện mình

Giờ đành nén việc gia đình làm khuây

Nhận chân ở cõi đời này

Ái tình trói buộc chỉ gây lụy trần

Đây trò giả dối trăm phần

Không nên vướng mắc sa chân bước vào.

Quyết theo đường đạo thanh cao

Kính Tâm tụng niệm xiết bao nhiệt thành

Khi khai kệ, lúc đọc kinh

Đánh chuông, gõ mõ âm thanh vang đều,

Gió vườn thổi, thông rừng reo

Hòa cùng tiếng trúc vẳng theo nhịp nhàng

Thiên nhiên rực rỡ ánh vàng

Như cùng đồng cảm với chàng Kính Tâm.

Muôn chim đua hót ngoài sân

Cảnh chùa thanh lịch đón chân khách vào,

Tiểu Kính Tâm dáng thanh tao

Áo tu đơn giản vẫn sao khác thường

Nên trong đám khách thập phương

Đàn bà con gái nhiều nàng lưu tâm

Kẻ đa tình nảy lòng xuân

Muốn tìm phương kế để gần tiểu kia.

Trời sinh nhan sắc làm chi

Khiến cho lắm kẻ kiếm bề dòm nom

Như hoa thắm, tựa hương thơm

Làm cho ong bướm phải vờn quanh hoa.

Ở trong làng có một nhà

Phú ông tài sản tính ra rất giàu

Có con gái tên Thị Mầu

Tuổi vừa đôi tám khởi đầu tình duyên

Nhiều nơi dạm hỏi cưới xin

Tiểu thư chỉ thích ở yên một mình

Với cha mẹ, với gia đình

Nào đâu có chịu kết tình lứa đôi.

Thói nhà nề nếp lâu đời

Lên chùa lễ Phật nàng thời rất chăm

Cả mồng một lẫn ngày rằm

Nàng thường mang các món ăn cúng dường,

Nhìn Kính Tâm vẻ bất thường

Thị Mầu liếc mắt thấy thương mến chàng

Đẹp trai, tuấn tú, dịu dàng,

Đa tình cặp mắt của nàng khát khao

Người đâu có dáng thanh tao

Như hoa in bóng đẹp vào nước trong

Như sao lấp lánh từng không

Thị Mầu ngó thấy trong lòng say mê

Lân la gặp mặt kiếm bề

Nhưng nào thưa gửi chút gì được đâu

Tiểu kia đã vội cúi đầu

Chân thời rảo bước đi mau mất rồi.

Thị Mầu lòng dạ bồi hồi

Vô minh xui khiến cất lời u mê:

Cầu xin đức Phật độ trì

Cho con gần gũi tiểu kia thân tình

Dù duyên chồng vợ chẳng thành

Lấy nhau không được cũng đành vậy thôi

Xin cho dan díu nhất thời

Ái ân ít bữa thỏa lời ước mơ!

Lạ thay tiểu vẫn hững hờ

Gặp nàng vẫn cứ thờ ơ lạnh lùng,

Nàng chờ đợi, nàng mơ mòng

Sầu riêng một khối ôm trong tâm hồn

Trách ông nguyệt lão kia luôn

Biết nhà Phật cấm chẳng còn chữ dâm

Chắc ông ra sức cản ngăn

Đâu cho nàng dễ được gần tiểu kia.

Bừng bừng lửa dục bốn bề

Thị Mầu day dứt não nề khôn nguôi

Gối chăn mơ tưởng mãi thôi,

Trong nhà sẵn có một người làm công

Đầy tớ trai cũng dễ trông

Thị Mầu tình tự thỏa lòng ái ân

Khi không tự chủ bản thân

Nghĩ rằng phút chốc thông dâm trong nhà

Dễ gì lộ việc này ra

Ai hay đâu chuyện nguyệt hoa của mình.

Nào ngờ giây phút hứng tình

Sớm gây hậu quả tác thành nguy tai

Hiện ngay hình tướng ra ngoài

Có mang ba tháng bào thai rõ ràng

Bắt đầu ăn uống chẳng màng

Của chua là món nay nàng thích ưa.

Mẹ cha thấy vậy nghi ngờ

Mới lên tiếng hỏi gái hư đôi lời:

Sao điềm kỳ lạ khác người

Con nhiều triệu chứng thấy thời chẳng hay

Vậy mà từ bấy lâu nay

Bao người hỏi cưới con hay chối từ

Biết làm sao được bây giờ

Thế là mọi sự kể như lỡ làng,

Nếu con trót dại chửa hoang

Thời ai gây cảnh đoạn trường này đây?

Khó mà giấu giếm lắm thay

Trước sau rồi cũng có ngày lộ ra

Và rồi tiếng dữ đồn xa

Mang điều xấu hổ cho gia đình mình!

Thị Mầu tìm cách chối quanh:

Thưa rằng: “Chuyện đó quả tình lạ sao

Con như hoa giữ nguyên mầu

Giữ lòng trinh trắng trước sau thơm lành

Có đâu vì cái xuân tình

Để rồi khờ khạo mà đành hoài thân,

Nếu con trót dại đôi lần

Làm điều trắc nết, sa chân đường tà

Thời con đã trốn khỏi nhà

Đâu còn ở lại đây mà làm chi

Năm xung tháng hạn tới kỳ

Nghe đồn chuyện xấu còn gì bực thêm!

Thị Mầu vừa dứt lời trên

Thời nghe tiếng mõ vang lên phía ngoài

Mõ làng loan báo mọi người

Họp nhau bàn bạc tại nơi đình làng

Đòi ra tra hỏi rõ ràng:

Việc người con gái chửa hoang trong vùng

Ngoại tình xấu hổ vô cùng

Phải cần xử phạt làm gương cho đời!

Phú ông nghe nói rụng rời

Thế là mọi chuyện nguy tai tới rồi

Gia đình sẽ khổ mà thôi

Ra vào tắc lưỡi, đứng ngồi chẳng yên

Vật mình than thở kêu rên:

Tự con sinh sự gây nên việc này

Tất nhiên sẽ gánh lụy ngay

Chứ nào tai vạ Trời đầy xuống đâu,

Hay nhà này đã từ lâu

Gặp nền đất xấu trước sau động hoài

Hay là con đã gặp ai

Dúi đưa thuốc lú, mồi chài bùa yêu

Nên dâm bôn mới đặt điều

Xấu xa tai tiếng lỡ gieo khắp vùng

Vậy mà cười cợt như thường

Không hề lo nghĩ thẹn thùng chút nao

Hãy khai cho rõ đi nào

Kẻo làng bắt phạt gắt gao nặng nề

Bà con làng xóm cười chê

Mẹ cha xấu hổ, não nề tâm can.

Ngày đầu tháng họp đình làng

Phú ông vội dắt tay nàng ra đi

Nàng thời mang bụng nặng nề

Cha già thấp thỏm đi kề một bên

Con hư cha mẹ nào yên

Chịu bao nhục nhã lụy phiền đớn đau

Phú ông khuyên nhủ Thị Mầu:

Liệu đường khai báo trước sau rõ ràng!

Bị tra hỏi trước đình làng

Thị Mầu liến thoắng thưa rằng oan khiên:

Phận tôi nhi nữ lành hiền

Đạo tam tòng giữ vững bền lâu nay

Dù khi đi đó đi đây

Người cường bạo chẳng dám gây sự tình

Mở lời trêu ghẹo đến mình

Chắc ai thêu dệt gian manh chuyện này

Đặt điều bêu riếu lắm thay

Chứ tôi nào có thói hay dâm tà

Bụng hơi to vì chẳng qua

Trong người xấu máu ai mà hiểu đây

Thật là vạ gió tai bay

Bỗng dưng gán tội to tầy trời cao!

Lão làng các vị xôn xao

Nghiêm trang vặn hỏi: “Đây nào chuyện chơi

Đừng bẻm mép, chớ nhiều lời

Chanh chua giọng nói con người gian dâm

Để mà chối tội bản thân

Tướng hình hiện rõ chẳng cần hỏi thêm,

Gái mà cặp mắt láo liên

Xanh lèo như nước trong miền hồ thu

Đa tình biết mấy cho vừa

Lại thêm dáng điệu đong đưa chẳng lành

Má màu hồng đã thành xanh

Chớ già mồm nữa, khai thành thực mau

Có thai đã được bao lâu?

Với ai khai rõ? Làng đâu hẹp hòi

Lệ làng cho kết hợp thôi

Thành chồng thành vợ lứa đôi sống đời,

Nếu không làng phải tức thời

Đệ đơn lên cửa công nơi chốn này

Khó mà êm chuyện được thay

Chắc là phải chịu gắt gay khổ hình.

Thị Mầu nghe tiếng dỗ dành

Nghe chừng có lý, đâu đành lặng yên

Cõi lòng nao núng ngay liền

Nghĩ mình trót dại gây nên họa rồi

Dễ gì giấu giếm mãi thôi

Phần tên đầy tớ nay thời vắng đây

Đã cao chạy, đã xa bay

Trốn đi mất tích bao ngày vừa qua

Bây giờ mình có khai ra

Chỉ thêm xấu hổ cho gia đình mình

Không bằng cớ để chứng minh,

Nay làng đã bắt khai trình đầu đuôi

Thời yêu ai đã lâu rồi

Ta nên cứ việc khai người ấy ra

Có khi may lại được nhờ

Làng cho tác hợp có cơ gặp chàng.

Nàng bèn khép nép thưa rằng:

Nay xin thú thật rõ ràng chuyện riêng

Dám đâu che giấu gì thêm,

Xưa nay con sống ấm êm bình thường

Nơi kín cổng, chốn cao tường

Không ham bể ái, chẳng vương thuyền tình

Không hề ong bướm dập dình

Không trai gái với ai quanh trong vùng,

Chợt khi lên chốn thiền đường

Cùng đi với khách thập phương ngày rằm

Bất ngờ gặp tiểu Kính Tâm

Hiện ra sau tấm bia sân chùa làng

 Vẻ thanh tao, dáng dịu dàng

Khiến con bỗng phải lòng chàng ngay thôi

Quá yêu nên trót thốt lời

Nguyện thề chung sống trọn đời ái ân

Cho nên đã chẳng ngại ngần

Để rồi thất tiết trao thân cho chàng

Cúi xin chức sắc trong làng

Lệnh cho kết hợp đôi đàng sống chung

Thời con cảm tạ vô cùng

Ơn như trời biển ghi lòng chẳng quên!

Thị Mầu khai rõ như trên

Rõ ràng chỉ mặt vạch tên người tình

Nên làng ra lệnh dẫn trình

Kính Tâm phải đến tại đình làng mau

Đôi bên đối chứng cùng nhau

Trắng đen phân rõ khi vào đôi co.

Được tin chùa lấy làm lo

Dữ lành nào biết nguyên do việc gì

Sư bèn dẫn Kính Tâm đi

Tay thời lần hạt, miệng thì tụng kinh

Đến nơi làng hỏi sự tình:

Tiểu kia đã quyết tâm thành đi tu

Sao điều dâm dục còn ưa?

Thị Mầu đây đã trình thưa rõ ràng

Hãy khai sự thật với làng

Làng thương cũng sẽ tìm đường thứ tha

Lời quanh co, ý gian tà

Thời đòn roi vọt khó mà thoát đâu!

Lặng nghe lòng dạ đớn đau

Kính Tâm cảm thấy đời sao khổ hoài

Kiếp tu biết có kéo dài

Từ lâu cải dạng con trai tu hành

Bây giờ khai thật chuyện mình

Sẽ mau thoát tội, quả tình dễ sao

Nhưng rồi tu chẳng được nào

Ai cho phái nữ đi vào chùa tu,

Thực vàng thời thử nào lo

Dù cho than nóng, dù cho lửa hồng,

Kính Tâm bèn tỏ nỗi lòng:

Biết rằng sắc tức là không lâu rồi

Không tức là sắc đấy thôi

Nên làm chi vướng vào nơi sắc tình,

Như còn trai gái phần mình

Thời xin Đức Phật chứng minh trên đầu.

Trái tai làng hỏi Thị Mầu

Gái hư trắc nết trước sau một lời

Rành rành chỉ rõ tiểu thôi.

Làng rằng: “Như vậy có đời nào oan

Tiểu kia chớ có dối gian

Liệu trình cho thực thời làng thứ tha

Bề ngoài tâm Phật khoe ra

Bề trong phá giới trăng hoa thỏa lòng

Bả tình ái còn mơ mòng

Thời đường gia thất cũng không cấm nào,

Dễ gì dối được Trời cao

Giả hình làm tiểu nương vào chùa đây,

Khai cho rõ mọi chuyện ngay

Nếu không roi vọt làng này khảo tra!

Mặc làng chiêu dụ gần xa

Kính Tâm vẫn cứ khai là mình oan.

Nghe lời tiểu nói vô can

Tức thì có lệnh của làng truyền ra

Dùng đòn vọt để khảo tra

Tiếng roi tới tấp nghe mà hãi kinh

Nhăn nét mặt, quặn thân hình

Mím môi nhẫn nhục, rướn mình đớn đau

Tiểu nào chịu nhận tôi đâu

Mặc cho đất thảm trời sầu bữa nay

Ngẫm đời sao lắm chua cay

Đuốc nào soi thấu oan này được chăng?

Thị Mầu một giọng khăng khăng

Khai tư tình với chính chàng tiểu thôi

Trước sau vẫn giữ nguyên lời

Nỡ nào gieo họa cho người hiền lương.

Đòn roi chừng đã chán chường

Áo quần của tiểu thấy dường tả tơi

Thương cho thân tiểu tơi bời

Sư bèn lên tiếng như khơi lòng từ

Van lơn rằng: “Tiểu đi tu

Rất là tinh tấn, rất ư tâm thành

Xin làng dẹp bớt lôi đình

Mở lòng làm phúc thứ tình một phen

Tha cho tiểu vốn lành hiền

Khoán làng đòi phạt tôi xin nộp liền.

Nghe lời đạo đức cất lên

Nguôi cơn giận giữ làng bèn phán ra:

Những toan đòn vọt khảo tra

Tới khi tiểu phải thật thà cung khai

Nhưng mà sư đã ngỏ lời

Lĩnh cho tiểu được về nơi chùa nhà

Thời làng mở lượng thứ tha

Cho về chùa lại, cải tà ngay đi!

Thế là sư lãnh tiểu về

Kính Tâm cũng tạm một bề yên thân

Lửa phiền não cũng dẹp dần

Lân la sư mới ân cần nhủ khuyên:

Con từng lâm cảnh lụy phiên

Bà con làng xóm khắp miền chê bai

Nay con ra mái hiên ngoài

Lánh mình tạm trú tại nơi cổng chùa

Kẻo e thiên hạ không ưa

Mỉa mai lên tiếng dây dưa đến thầy.

Nếu con phá giới mới đây

Thời nên sám hối, từ nay nên chừa

Lòng trần gột rửa bợn nhơ

Vô minh dẹp sạch, mê mờ xua tan,

Nếu con quả thật vô can

Tự nhiên mắc phải tiếng oan tầy đình

Cũng nên gắng gượng làm thinh

Đau lòng dứt bỏ, buồn tình buông trôi.

Kính Tâm ngoan ngoãn tuân lời

Lánh nơi chánh điện, xa nơi thiền đường

Hiên chùa mái trước tìm nương

Bên vườn hoa cúc tỏa hương thơm lừng

Vài chồi trúc, dăm khóm tùng

Cười cùng gió mát, bạn cùng trăng trong

Để thêm khuây khỏa cõi lòng

Hướng về đường đạo cầu mong giải phiền

Khi kinh kệ, lúc nhang đèn

Vang theo chuông mõ tâm hiền thăng hoa

Nhìn lên mây trắng nẻo xa

Phải chăng chốn đó là nhà song thân?

Công ơn cha mẹ vô ngần

Nghĩ mình chưa báo được phần nhỏ nhoi

Bấy lâu xa cách đôi nơi

Song thân chắc mãi ngậm ngùi nhớ con

Sóng sầu chợt gợn tâm hồn

Kính Tâm cứ ngỡ chẳng còn nạn chi

Nào hay tai họa mãi kề

Chắc gây nhân xấu nhiều bê trước đây

Cho nên Trời bắt đọa đày

Gánh vào nghiệp chướng kiếp này hai phen

Giữa gian ngay, giữa trắng đen

Mắt phàm phân biệt đôi bên dễ nào

Oan khiên chịu tiếng ngập đầu

Nuốt niềm tủi nhục trước sau hai lần,

Tiểu bèn tụng niệm thành tâm

Vang lời kinh Phật, gieo nhân tốt lành

Buông cho hết, xả cho nhanh

Sá chi thù đứa ô danh dâm tình,

Đã không chấp chước thân mình

Còn đâu ác nghiệp tạo hình vương theo

Chữ rằng nhẫn nhục đủ điều

Mới mang hỉ lạc về gieo cõi lòng

Nhẫn điều khó nhẫn tột cùng

Mới là dấn bước vào vùng chân tu

Tu thân thiền định công phu

Bao năm trì trí cũng như lọc vàng

Mặt quay vào một vách tường

Không vương ý tạp, không nương cảnh ngoài.

Thoắt đà thêm nửa năm trời

Thị Mầu đã đủ tới hồi sinh trai

Phú ông chẳng chút đoái hoài

Phán rằng: “Thằng bé con ai trả về

Giữ chi cho lắm ê chề!

Thị Mầu giờ chợt não nề tâm can

Thật dở dang, thật lỡ làng

Giữ thời mãi khổ, bỏ càng thêm đau

Vòng tay ôm giọt máu đào

Tới lui thờ thẫn, ra vào đăm chiêu

Cuồng dâm một phút làm liều

Nào đâu ngờ đến đủ điều gian truân

Cắn răng đành dứt tình thâm

Mang con đem bỏ, bước chân ngần ngừ.

Thị Mầu tới trước cửa chùa

Ôm con lén đứng ngó từ phía xa

Rồi chân rón rén tinh ma

Tới hiên chùa đó nép qua phía ngoài,

Tiểu đang tụng niệm khoan thai

Bỗng nghe trẻ khóc bên tai ồn ào

Giật mình chưa biết tính sao

Ngoảnh đi thời dạ nỡ nào đành đây

Nhận thời hóa kẻ gian thay,

Thị Mầu mặt dạn mày dày tiến lên

Bỏ con cạnh tiểu một bên

Nói rằng: “Xin trả con liền bữa nay

Gắng nuôi trẻ nhỏ từ đây!

Nói xong nàng tất tả quay trở về.

Chao ơi nghiệp quả khắt khe

Khéo xui bêu riếu não nề người tu

Kính Tâm vốn sẵn tâm từ

Rộng như mặt biển, lớn như bầu trời

Nên thương yêu khắp mọi người

Như là tình mẹ thương nơi con mình

Nên mang lòng dạ hiếu sinh

Quyết tâm làm phúc, mặc tình chịu dơ

Xả thân cứu đứa trẻ thơ

Tuy rằng nước lã coi như máu đào

Không sinh cũng bỏ công lao

Nhọc nhằn nuôi trẻ lẽ nào buông tay

Xót tình măng sữa thơ ngây

Kính Tâm ôm trẻ, từ đây độ người.

Hôm sau sư ghé tới nơi

Mới hay chú tiểu nay thời ôm con

Khiến cho thầy cũng ngờ luôn

Dạy rằng: “Tình cảnh thấy còn hồ nghi

Trong điều tai tiếng trước kia

Chắc con khai báo không chi thật tình,

Nếu như không phải con mình

Đa mang chi vậy, gây thành tiếng tăm

Con ai mặc họ lo toan.

Kính Tâm bày tỏ tâm can cùng thầy:

Lời vàng thầy dạy xưa nay

Dầu cho chín đợt dựng xây tháp đền

Sao bằng làm phúc một phen

Cứu người dù chẳng thân quen với mình

Thầy chỉ bảo, con tuân hành

Mạng người là trọng sao đành buông lơi.

Sư nghe tiểu thốt mấy lời

Khen rằng: “Con quả là người từ tâm!

Kính Tâm đem cả tình thâm

Chăm nuôi con trẻ muôn phần thương yêu

Con thời khát sữa sớm chiều

Tiểu thời không sữa đủ điều khó khăn

Vẫn nâng niu dù nhọc nhằn

Nhai cơm mớm sữa ân cần mãi thôi,

Đi xin sữa bị chê cười:

Tiểu kia tu có trót đời mà mong!

Họ nào hay đứa làm công

Cùng Thị Mầu lúc lửa lòng khát khao

Đã gieo tai tiếng ồn ào

Khiến cho chú tiểu gánh bao oan tình.

Mặc dư luận xấu quanh mình

Kính Tâm nhẫn nhục tâm thành nuôi con

Khi buồn bã, lúc héo hon

Hóa ra có trẻ ít còn đau thương

Tụng kinh, gõ mõ, rung chuông

Ru con hòa tiếng nhẹ buông tối ngày.

Bốn mùa lần lượt vần xoay

Trẻ thơ thấm thoắt giờ này lớn lên

Không bệnh hoạn, không thuốc men

Tiếng kinh Phật độ cho thêm an lành

Mấy năm trời đã qua nhanh

Sớm chiều trẻ chỉ quẩn quanh chùa nhà

Giờ đây tuổi đã lên ba

Trẻ nay lại giống như là cha nuôi,

Hình dung, ý tứ khác người

Khác cha mẹ đẻ, khác nòi bản sinh

Tương lai đến lúc trưởng thành

Chắc là tươi sáng, thỏa tình cha nuôi.

Vừa mừng con đã lớn rồi

Công lao nuôi dưỡng thấy thời khả quan

Ai ngờ sắp tới ly tan

Bao năm tu học đạo vàng yêu thương

Trần duyên trừ sạch mọi đường

Không còn quyến luyến vấn vương gì đời

Về nơi tịch diệt mà thôi

Kính Tâm cảm thấy tới hồi ra đi

Rời xa trần thế sầu bi

Thác về cõi Phật tràn trề an vui.

Đành rằng lệ chẳng tuôn rơi

Đoái tình con trẻ nghĩ thời cũng thương

Gọi con từ giã mọi đường

Tự tay bèn viết vài hàng trối trăng

Dặn con kỹ lưỡng ân cần

Mang thư trao lại song thân quê nhà

Sau khi mình đã rời xa

Giã từ cái cõi ta bà khổ đau,

Đồng thời đừng đợi chờ lâu

Lên hầu sư phụ trình mau sự tình.

Dứt lời căn dặn con mình

Kính Tâm về cõi an bình từ đây

Hóa thân để lại chốn này

Hương hồn đã sẵn xe mây rước về.

Khen thay con trẻ giỏi ghê

Vật mình khóc lóc ngồi kề một bên

Lời cha nhắn lại nào quên

Vội lên trình báo sư trên thiền đường.

Sư nghe tin nghĩ mà thương

Dạy người của nhóm đạo tràng ra coi:

Kính Tâm chầu Phật đi rồi

Hãy ra xem xét mé ngoài thiền môn!

 Đạo tràng tuân lệnh đi luôn

Sau khi coi tỏ không còn hồ nghi:

Tiểu Kính Tâm là nữ nhi!

Mọi người trình lại sư nghe tỏ tường.

Sư nghe tin thấy lạ thường

Sai thêm bà vãi vội vàng ra xem

Vãi trình mọi chuyện rõ thêm:

Tiểu là nhi nữ lành hiền chẳng sai

Thế mà bị tiếng chê bai

Bị người đầy đọa rạc rài đến nay!

Sư sai người báo làng ngay

Quả nhiên thôn xóm quanh đây bàng hoàng

Từ lâu cứ mãi nghi oan

Xiết bao tội nghiệp! Vô vàn xót xa!

Mọi người chen chúc đổ ra

Thiện nam, tín nữ, lão bà, lão ông

Đồng thanh ca tụng vô cùng:

Tiểu này nhẫn nhục tu trong cửa từ

Quả là một bậc chân tu!

Thị Mâu trắc nết phao vu cho người

Mõ rao lập tức cho đòi

Phải cùng cha mẹ ra nơi đình làng

Cả ba nghe phán rõ ràng:

Số tiền sư nộp khoán làng truớc đây

Cả ba phải trả phạt ngay

Trả sư lại số tiền này gấp đôi,

Tang ma mọi việc xong xuôi

Phú ông trách nhiệm phải bồi hoàn luôn!

Thấy con trẻ thật tinh khôn

Sư bèn gọi tới ôn tồn hỏi han:

Trước khi lìa cõi dương gian

Cha con có dặn con làm gì chăng?

Trẻ thưa: “Trong lúc trối trăng

Cha con có viết vài hàng lại đây.

Trẻ bèn trình bức thư ngay

Xem xong sư mới được hay ngọn ngành,

Thương cho tiểu của chùa mình

Điều này, tiếng nọ oan tình chứa chan

Thương nàng Thị Kính vô vàn.

Dù cho cách trở dặm ngàn sá chi

Sư truyền mang bức thư đi

Đưa về cha mẹ tận quê nhà nàng.

Thư nàng Thị Kính viết rằng:

Công ơn cha mẹ lớn bằng núi cao

Con chưa báo đáp chút nào

Ở thời chẳng được, đi sao không đành?

Sinh làm phận gái mong manh

Nên mười nhi nữ cũng thành như không

Dù cho sống chết đều cùng

Luôn mang tủi nhục trong lòng mãi thôi.

Chuyện xưa chợt nhớ bồi hồi

Mươi hàng gửi lại đôi lời thành tâm:

Nữ lưu hổ phận vô ngần

Dựa nền phúc ấm song thân nương nhờ.

Từ ngày kết tóc xe tơ

Bên chồng chung sống mặn mà ba năm

Vì vô tình cắt râu cằm

Cho nên gây đợt sóng ngầm nổi lên

Chỉ vì giây phút kể trên

Vợ chồng tình nghĩa tan liền ngờ đâu

Đôi nơi cách trở lìa nhau

Khiến cho cha mẹ xiết bao bồi hồi.

Chốn quê tai tiếng mất rồi

Con vì chữ hiếu phải dời chân đi

Dù cho cách trở sơn khê

Chùa xa thanh tịnh tìm về nương thân

Mong qua bể khổ cõi trần

Tới gần bờ giác, xa dần bến mê

Đuốc quang minh sáng kể chi

Cầu mong đốt cháy hết đi thành sầu,

Theo đường khổ hạnh dài lâu

Cầu mong cõi Phật được mau ghé vào,

Chùa Vân cảnh đẹp xiết bao

Dạt dào nguồn pháp dâng cao độ người

Rẩy cành dương sạch trần ai

Nào ngờ có ả gái trai tư tình

Thị Mầu dâm loạn quẩn quanh

Dối gian giá họa con đành chịu oan

Khảo tra roi vọt bạo tàn

Thân gầy vóc liễu vẫn cam chịu đòn.

Thuở làm vợ cũng không tròn

Chồng ngờ thất tiết tiếng còn mãi mang,

Lúc làm trai chẳng vẹn toàn

Gái kia trắc nết đổ oan tư tình,

Nghĩ ơn cha mẹ sinh thành

Xa xôi chốc đã trôi nhanh tháng ngày

Sáu năm sớm tối quắt quay

Niềm thương nỗi nhớ dâng đầy lòng con,

Nghĩ niềm ly biệt héo hon

Hết luôn sớm viếng, chẳng còn tối thăm

Muôn phần bội bạc đã cam

Con xin cha mẹ nhận trăm lạy này

Xin ở lại, mong lành thay

Phần con cõi tịnh từ đây tìm về!

Tang ma lễ vật mọi bề

Phú ông sắm sửa dám nề hà đâu

Ngửa tay chịu việc tốn hao

Chu toàn mọi sự trước sau cam lòng.

Thị Mầu cũng gái má hồng

Để tang Thị Kính như chồng mình thôi

Cũng than khóc, cũng ngậm ngùi

Phần thì xấu hổ với người lân bang

Phần thì rầu rĩ võ vàng

Mẹ cha đay nghiến mãi càng thêm đau

Càng thêm thẹn, càng thêm sầu

Đành liều tự vẫn còn đâu ngại ngần

Kiếp sau bể khổ trầm luân

Tiếng đời để lại muôn phần xấu xa.

Song thân Thị Kính tuổi già

Nhận thư đưa tới xem qua rụng rời

Nhớ mong con mấy năm trời

Thư về lại hóa ra lời biệt ly.

Ông bà than khóc não nề

Con thời đã khuất, thư thì còn đây

Ông bà vội vã đi ngay

Non cao, nước thẳm thân gầy quản chi,

Nghe tin, Thiện Sĩ cùng đi

Xót tình vợ cũ xưa kia mặn nồng,

Khi vượt núi, lúc băng đồng

Cả ba cùng san sẻ chung gánh sầu

Đường trường bước thấp bước cao

Hỏi thăm, lần lối tìm vào chùa Vân.

Tới thiền môn vừa dừng chân

Ngẩng trông đã thấy cành phan trên đầu

Phất phơ tấm lụa đỏ mầu

Người ta chuẩn bị rước đầu đám ma

Cả ba bật khóc xót xa

Chan hòa khóe mắt, nhạt nhòa bờ mi.

Từ ngày Thị Kính ra đi

Gia đình mong mỏi dễ chi kiếm tìm

Tìm con như thể tìm chim

Vớt trăng giữa biển, mò kim dưới hồ

Bấy lâu tin tức mịt mù

Ai hay con tới cửa từ nương thân

Giờ con từ giã cõi trần

Bỏ cha mẹ lại xa gần không ai

Để mà trông cậy nay mai

Mẹ thời đau yếu, cha thời già nua.

Riêng người chồng thuở xa xưa

Là chàng Thiện Sĩ giờ như mất hồn

Hai dòng nước mắt mãi tuôn

Đớn đau tâm khảm, héo hon cõi lòng

Nhớ xưa chỉ núi thề sông

Lời nguyền thắm thiết vợ chồng yêu thương

Tơ duyên bỗng tách đôi đường

Vì chàng lỗi đạo nên nàng bị oan!

Tưởng rằng sau chuyện ly tan

Là ngày tái ngộ ngập tràn niềm vui

Lại hợp duyên, lại kết đôi

Nào ngờ nàng đã lìa đời còn chi

Thế là vĩnh viễn phân ly

Âm dương đôi ngả còn gì nữa đâu,

Trong cơn chất ngất u sầu

Nghiệm ra trần thế từ lâu não nề

Chàng thề: “Xin được chết đi

Họa may có dịp cận kề nhau ngay

Tương phùng trong kiếp sau này

Như chim liền cánh, như cây liền cành!

Người ngoài nhìn thấy sự tình

Động lòng thương cảm đứng quanh sụt sùi.

Ban lo tang lễ tới lui

Sửa đường dẹp lối tiễn người ra đi

Sẵn sàng huyệt mộ và bia

Đoàn người đưa đám tức thì theo sau

Song thân Thị Kính dẫn đầu

Có con của ả Thị Mầu cạnh bên

Tang ma tiếng nhạc trổi lên

Điệu kèn ai oán vang rền không trung,

Một dây lụa trắng bềnh bồng

Giăng làm cầu tế độ vong hồn người

Từ bờ đau khổ trần ai

Qua bờ giải thoát là nơi tuyệt vời.

 Theo đưa bao kẻ ngậm ngùi

Chạnh lòng nghĩ đến cuộc đời khổ thay

Lệ như mưa, sầu như mây

Âm dương tình nghĩa trọn đầy tiễn nhau,

Mồ yên mả đẹp trước sau

Mọi người mới kéo nhau vào chùa trong

Cầu siêu tổ chức thật đông

Đủ mười lễ vật thấy không thiếu gì,

Lời kinh cầu nguyện vang đi

Đưa hồn người chết hướng về Tây Phương

Chúc cho giải thoát mọi đường

Về miền Cực Lạc rỡ ràng kiếp sau.

Ai hay phép Phật nhiệm mầu

Có khi cõi Phật xa đâu chốn này

Giữa trời chợt một vầng mây

Năm mầu phô sắc nhẹ bay tới gần

Trên đàn tràng hiện toàn thân

Dáng hình Đức Phật muôn phần uy nghi

Hai bên xe quý Phật đi

Cờ bay lặng lẽ, lọng che âm thầm.

Phật truyền cho tiểu Kính Tâm

Siêu thăng làm Phật Quan Âm tức thời

Lên trên mây đứng cạnh Ngài

Trẻ kia cũng được lên nơi cận kề

Phât thương cho trẻ mọi bề,

Còn như chàng Thiện Sĩ kia lờ đờ

Chẳng tinh anh, cứ thẫn thờ

Hóa làm chim vẹt đứng nhờ một bên,

Và rồi Phật lại độ thêm

Song thân của tiểu được lên trên tòa.

Bà Thị Kính cả một nhà

Từ đây chung hưởng thật là vẻ vang

Phúc nhiều như cát sông Hằng,

Gia đình hoan hỷ siêu thăng trọn bề

Lên miền Cực Lạc còn chi

Đây là cõi Phật A Di Đà rồi

An lành, sung sướng, vui tươi

Người tu Đạo Phật suốt đời cầu mong.

Đàn tràng im lặng vô cùng

Mọi người quanh đấy đều trông rành rành

Gieo nhân lành, hái quả lành

Lời vàng Phật dạy tu hành quên sao,

Gương bà Thị Kính nêu cao

Mãi luôn nhắc nhở cho bao nhiêu đời.

***

* Soạn giả không giữ bản quyền

* Hoan nghênh tái bản hoặc phổ biến dưới bất kỳ hình thức nào khác.

 

LIÊN LẠC:   giaongo@msn.com

_____________________________________________

  

http://www.buddhismtoday.com/viet/truyen/truyenthoQuanAmThiKinh.htm

 

 


Vào mạng: 01-09-2007

Trở về mục "Truyện Phật giáo"

Đầu trang