NỘI DUNG
Tuyển Tập 55 Bài Sám Văn I
- Giới thiệu Đại cương khảo
luận loại hình Sám văn.
I.
CÁC BÀI SÁM VĂN PHÁT NGUYỆN VÀ HỒI HƯỚNG.
II.
CÁC BÀI SÁM VĂN TÁN THÁN PHẬT THÁNH HIỀN TĂNG.
III.
CÁC BÀI SÁM VĂN CẦU AN, CẦU SIÊU TỊNH ĐỘ.
IV.
CÁC BÀI SÁM VĂN KHUYẾN TU CẢNH TỈNH.
- Bảng thống kê phân loại
toàn tập.
- Thư mục sách tham khảo.
- Mục lục Mã số toàn tập.
Lời Đầu Sách
Trong các loại hình ngâm,
vịnh, tán, tụng của Lễ thức Phật Giáo phổ biến ở Việt Nam xưa nay, mọi
cách đều được thể hiện đa phần bằng Hán tự, hoặc âm Hán Việt. Vì thế,
tính chất rung động đi sâu vào lòng người để thấu hiểu quả là rất còn
hạn chế.
Sám là một cách tụng niệm có
câu kệ, có âm tiết trầm bổng; ngân nga, được thể hiện đa số bằng diễn
nghĩa chữ Nôm thuở xưa hay chữ Việt ngày nay, sử dụng trong các thời
khóa tụng niệm có tính chất tự sự, diễn tả được ý nghĩa chí nguyện mà
người tụng thể nhập vào tự tâm, làm cho cảm ứng; răn nhắc, tán dương,
hay ăn năn, hồi hướng.
Công năng của sám còn dễ dàng
rung cảm thâm nhập vào lòng người xung quanh khi nghe xướng tụng. Ở miền
Bắc Việt Nam, sám còn được dùng như kệ hạnh cho các cụ già xướng đọc khi
đi chùa.
Lời văn của Sám được các Tổ
xưa trước tác hoặc phiên dịch ra bằng thể thơ văn vần phổ biến nhất là
lục bát, song thất lục bát, hoặc lối kệ bốn chữ, để cho dễ dàng học
thuộc hay nhớ tụng trôi chảy.
Trong tuyển tập này, chúng
tôi chỉ sưu tầm những bài sám đã được nhiều người biết đến, đã có quá
trình khẳng định giá trị phổ biến trong Phật giáo từ lâu nay. Và việc
sưu tầm nầy, cũng mang ý nghĩa góp nhặt lại những áng văn tư liệu để
khỏi mai một. Khi mà hiện nay sự đơn giản hóa các nghi thức Phật Giáo đã
làm cho ít ai có thể nhớ hay sử dụng được tất cả.
Biết rằng thiển trí tài hèn,
chưa có thể sưu tầm được trọn vẹn các bài sám hay đang còn lưu giữ đây
đó trong các chốn Tòng Lâm cổ tự xưa, chúng tôi chỉ có thể đưa vào tuyển
tập này những tài liệu đã có trong tay được rút ra từ các quyển trước
như : Các quyển nghi thức tụng niệm, Tuyển tập các bài Sám, Ba mươi chín
bài sám nghĩa; và một số bài phổ thông trong các lễ tụng dân gian v.v...
Chắc rằng thiếu sót vẫn còn
nhiều, rất mong được Chư Tôn Đức, pháp hữu gần xa phát hiện thêm và bổ
sung cho, để giúp chúng tôi ngày càng hoàn chỉnh bộ sưu tập về các bài
sám, góp phần gìn giữ và lưu truyền những giá trị ngôn từ văn cú lợi
sinh, mà khi xướng tụng lên, sẽ làm cho tự mình và mọi người nghe được
thức tỉnh tình đời mà giác ngộ tự tâm.
Nam Mô Công Đức Lâm Bồ Tát Ma
Ha Tát.
Xá
Lợi Tự, Mùa thu năm Tân Mùi 1991
Người góp
nhặt
ĐỒNG BỔN
Lời tựa
tái bản
Thời
gian qua, việc sưu tầm và ra mắt các tuyển tập Sám văn, đã trở thành
công trình sưu khảo có qui mô, không chỉ là việc sắp xếp thứ tự, mà còn
là việc đối chiếu, hiệu đính, bổ sung lại với các phiên bản gốc mà chúng
tôi tìm được.
Chính
vì thế, để ngày một hoàn chỉnh hơn cho công trình, việc biên tập khảo
chú lại Tuyển tập cho chính xác, là một đòi hỏi tất yếu để công việc có
cơ sở khoa học.
Ngoài
ra, chúng tôi có lược đi một bài Sám vì trùng lắp với Tuyển tập II, và
bổ sung mã số bằng bài Bát Nhã nghĩa, nên có thay đổi mã số từ bài số 46
đến 55; để cho nhất quán với các tuyển tập sau đã làm, và thêm chú thích
xuất xứ cho mỗi bài.
Biết
rằng làm thì có sai, mà có sai thì sửa chữa. Đó là tôn trọng độc giả của
mình đã góp ý giúp đỡ, hỗ trợ sưu tầm bấy lâu nay cho công trình này
ngày một nhiều hơn các danh mục, lớn hơn về qui mô, và khoa học về khảo
luận, phân loại, hệ thống, chú thích...
Đó cũng
là nguyên do chúng tôi đưa giới thiệu thêm vào "Đề cương khảo luận loại
hình Sám văn", cùng bảng thống kê phân loại, nhằm mục đích khai thác
toàn diện về loại hình Sám văn, là vốn quí trong Văn hóa Phật giáo Việt
Nam, cũng như mong nhận lại sự góp ý cho đề án chương trình.
Rất
mong sự sửa đổi trong lần tái bản nầy không làm mất đi giá trị cố hữu
của Sám văn trong lòng độc giả, mà chúng tôi thì hy vọng ngược lại, với
sự phản hồi đầy chỉ giáo chân tình.
Nam
Mô Thường Hoan Hỷ Bồ Tát Ma Ha Tát.
Xá Lợi
Tự, Mùa thu năm Đinh Sửu 1997
Người biên tập
ĐỒNG BỔN
-
Giới
thiệu Đại cương Khảo luận
-
LOẠI HÌNH SÁM VĂN TRONG TÍN NGƯỠNG
-
VĂN HÓA - PHẬT GIÁO VIỆT
NAM
A.
KHÁI LUẬN TỔNG THỂ
I. LÝ DO
KHẢO CỨU ĐỀ TÀI
-
Chứng minh là một loại hình Văn học đặc thù, có giá trị Văn hóa lớn,
chưa được sưu khảo đầy đủ từ trước đến nay.
II. TÌM
HIỂU ĐỘNG CƠ RA ĐỜI CÁC SÁM VĂN
1.
Cách sắp đặt những điều tâm nguyện có thứ tự.
2.
Phổ biến rộng để cùng đọc tụng dễ dàng.
3.
Tóm tắt giáo lý một cách đơn giản, trong sáng.
III. THẾ
NÀO LÀ MỘT BÀI SÁM VĂN
1.
Các thể loại văn vần thường gặp.
2.
Chuẩn mực để có thể tụng, ngâm, sám thuộc lòng.
3.
Hội đủ các yếu tố của kệ, kinh, thơ, tích, văn chương.
B. KHẢO SÁT PHÂN TÍCH
I. CÁC
NHÀ TRƯỚC TÁC - DỊCH GIẢ
1.
Các nhà trước tác bằng chữ Hán.
2. Các nhà chuyển ngữ diễn
Nôm.
3. Các nhà trước tác bằng
chữ Nôm.
4. Các nhà biên soạn bằng
chữ Việt.
II. HỆ
THỐNG VÀ PHÂN LOẠI SÁM VĂN
1.
Phân loại theo ngôn ngữ Hán - Nôm - Việt.
2. Phân loại theo thể loại
văn chương - thơ.
3. Phân loại theo nhóm đề
tài và ý nghĩa.
4. Phân loại theo nhóm tác
giả và giai đoạn.
III. SO
SÁNH VỀ CÁC DỊ BẢN VÀ SỰ BIẾN THIÊN
1. Các
dị bản và nguyên nhân từ trước tác.
2. Các
dị bản và sự biến thiên từ trùng lắp.
3. Các
dị bản từ sự cải biên.
IV. PHÂN
TÍCH Ý NGHĨA ĐIỂN HÌNH MỘT BÀI SÁM VĂN
1. Hệ thống bố cục và đại ý.
2. Tính văn học và giá trị nghệ thuật.
3. Tính triết học và mục tiêu đạo đức.
4. Giá trị phổ biến trong dân gian.
5. Những mặt hạn chế của Sám văn.
C.
NHẬN ĐỊNH GIÁ TRỊ
I. ĐÁNH
GIÁ TOÀN DIỆN VỀ LOẠI HÌNH SÁM VĂN
-
Sự phong phú.
- Sự phổ cập.
- Sự đơn giản hóa triết lý.
- Tác động trực tiếp đến
tâm hồn.
- Là kim chỉ nam cho tu tập
hằng ngày.
II. Ý
NGHĨA CỦA VIỆC KHẢO CỨU
-
Làm cho thấy được giá trị đích thực của Sám văn.
- Có được hệ thống toàn
diện về loại hình Sám văn.
- Tạo được sự nhất quán
trong sử dụng sám văn.
- Mở ra phương pháp sưu
khảo và chọn lọc lại sám văn hay.
- Tiêu chuẩn cho sáng tác
mới để phát triển sám văn.
III. MỘT
SỐ BÀI SÁM VĂN TIÊU BIỂU.
-
Phụ lục các nguyên bản gốc.
- Danh mục sám văn đã được
hệ thống mã số.
- Tư liệu sưu khảo.
TP. HCM
ngày 20.8.1997
Người biên khảo công trình
THÍCH
ĐỒNG BỔN
http://buddhismtoday.com/viet/kinh/55baisam.htm